دیابت یا بیماری قند خون (Diabetes mellitus) یک بیماری مزمن است که به علت افزایش قند خون در بدن ایجاد میشود. در این بیماری، سلولهای بتا در جزایر لانگرهانس در پانکراس، از ترشح هورمون انسولین خودداری می کنند و یا ترشح آن به میزان زیادی کاهش پیدا می کند، که منجر به افزایش قند خون و عوارض آن در بدن میشود.
بیماری مزمن مرض قند قدمتی طولانی در انواع گونه بیماری که انسان با ان درگیر بوده است، دارد. پژوهشگران با بررسی متون قدیمی، اولین گزارشات با علائم شبیه دیابت را در متون ادبیاتی هندی، چینی و و عربی چندین قرن قبل از میلاد مسیح کشف کرده اند. با این حال به عنوان یک بیماری مستقل و برای اولین بار توسط پزشکان یونانی و به نام آرتایوس در قرن دوم پیش از میلاد در کتب پزشکی ثبت شد. پزشکان یونانی برای این بیماری علائمی نظیر بی اشتهایی، ادرار بیش از حد و خشکی دهان را ثبت کرده اند.
در قرن نوزدهم برای اولین بار پزشکان شروع به بررسی بیشتر این بیماری کردند و با کشف هرمون انسولین از پانکراس گاو توسط فردریک بانتینگ، چارلز بست و همکاران کانادایی او در سال 1921 ، راه برای رسیدن به کنترل و درمان این بیماری به مقصد خود نزدیک شد.
در سال 1922 تلاش برای کنترل و درمان بیماری diabetes آغاز شد و در نهایت در سال 1950 تزریق انسولین به بیماران دیابتی رسما به عنوان یک درمان به کار گرفته شد.
در نهایت ثمره این تلاش ها و موفقیت ها، منتج به تولید انواع دستگاه های تست قند خون و تشخیص میزان سطح گلوکوز و پمپ های هوشمند برای کنترل بیشتر سطح قند خون در بدن بیماران و کنترل و مدیریت هر چه بهتر این بیماری شده است.
امروزه این بیماری مزمن به دسته های مشخصی طبقه بندی شده است و پزشکان برای هر گونه مشخص، شیوه و راهکار معینی برای کنترل و مدیریت آن بسته به شرایط بدنی بیمار پیشنهاد می دهند.
به صورت کلی، بیماری دیابت به دو دسته مشخص طبقه بندی می شود.
این نوع بیماری دیابت در اثر ناتوانی بدن در تولید انسولین، هورمونی که بوسیله خوشه های سلولی لانگرهانس (اندام های کوچکی که در عمق شکم وجود دارند) ساخته می شود، ایجاد می شود و باعث کاهش سطح قند خون در بدن می شود. این نوع دیابت معمولا در سنین کودکی و نوجوانی آغاز می شود و اغلب به صورت ناگهانی و بدون هیچ گونه هشداری پدیدار می شود.
در این نوع دیابت، بدن قادر به استفاده بهینه از انسولین تولید شده توسط سلول های لانگرهانس نیست و این عامل باعث افزایش سطح قند خون در بدن می شود. این نوع diabetes معمولا در سنین بالاتر از 40 سالگی شروع شده و ممکن است برای سال ها بدون علائم وجود داشته باشد. عواملی مانند ژنتیک، چاقی، فعالیت بدنی کم، سن بالا، بالا بودن فشار خون و دیگر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی عروقی و چربی خون بالا، می تواند خطر ابتلا به این نوع دیابت را افزایش دهد.
این نوع دیابت اکثرا در دوره دوم بارداری اتفاق می افتد و پس از زایمان، در اکثر موارد، خود به خود بهبود می یابد. عامل اصلی این بیماری، هورمون های استروژن و پروژسترون موجب کاهش اثر انسولین در بدن می شوند و سطح قند خون را افزایش می دهند. عدم کنترل این نوع diabetes می تواند آسیب های جدی برای مادر و نوزاد ایجاد کند و منجر به زایمان زودرس، افزایش وزن نوزاد، اختلال در تولید انسولین در بدن نوزاد، مشکلات تنفسی و دیابت برای نوزاد در آینده باشد.
بهترین راهکار برای تشخصی و کنترل این بیماری در دوران بارداری، استفاده از دستگاه های تست قند خون و کنترل مستمر سطح گلوکوز در بدن مادر است.
شروع بیماری دیابت نوع اول به سرعت اتفاق می افتد ولی در نوع 2 علایم خفیف هستند و به مرور اتفاق می افتند. معمولا بیماری دیابت در مراحل اولیه بدون علائم و عوارض مشخصی هستند، اما در برخی از موارد ممکن است علائم دیابت به شکل زیر ظاهر شود:
اگر علائمی از این دست را مشاهده نمودید، احتمال ابتلا به دیابت زیاد است و بهتر است به پزشک مراجعه کرده و برای تشخیص و درمان بیماری دیابت بررسی شوید. به خاطر داشته باشید در صورتی که برای درمان و کنترل دیابت اقدام نکنید، در مرحله بعدی با عوارض جدیتری مثل کاهش بینایی، بیماریهای کلیوی و نوعی زخم های پوستی در بخش های مختلف بدن مواجه خواهید شد.
برای کنترل میزان گلوکوز خون و جلوگیری از علائمی که در اثر شدت گرفتن این بیماری بروز می کنند، روش های زیر در کنار تجویز، توسط پزشکان پیشنهاد می شود.
1) تغذیه سالم و متعادل، شامل مصرف مقادیر مناسب کربوهیدرات، پروتئین و چربی به عنوان بخشی اساسی از کنترل بیماری دیابت توصیه می شود.
2) اجتناب از مصرف مواد قندی و شیرین،و اجتنب از خوردن غذاهای پرکالری و مصرف بیش از حد نیاز مواد غذایی
3) فعالیت بدنی منظم باعث کاهش سطح قند خون در بدن میشود. ورزش مناسب، برای کاهش وزن، بهبود کارکرد قلب و عروق و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای دیگر و با سرمنشا دیابت نیز کمک میکند.
4) داروهایی مانند انسولین و داروهای خوراکی (قرصهای قند خون) برای کنترل سطح قند خون در بیماران دیابتی توسط پزشکان تجویز می شود. حتما در نظر داشته باشید که دوز دارو باید توسط پزشک تنظیم شود.
5) اندازهگیری سطح قند خون به صورت منظم، مانند چند بار در هفته، به شما کمک میکند تا از میزان سطح قند در خون خود همواره مطلع باشید و به شکل بهتر در کنترل این بیماری با پزشک همکاری کنید.
6) بیماران دیابتی باید به پوست خود توجه ویژهای داشته باشند و هواره از آن در مقابل خطرات احتمالی مراقبت کنند.
ورزش به افراد دیابتی کمک میکند تا کنترل قند خون، بهبود حساسیت به انسولین، و تعادل وزن داشته باشند. با این حال، قبل از شروع برنامه ورزشی، توصیه میشود با پزشک مشورت کنید.
وراثت یکی از عوامل مهم در ابتلاء به دیابت میباشد. اگر یکی از والدین یا خواهر یا برادر شما دیابت دارد، احتمال افزایش ابتلای شما به این بیماری افزایش مییابد.
دسترسی سریع
راه های ارتباطی