بررسی اینکه آیا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است؟ از جنبه های مختلف علمی و استاندارد های جهانی و آزمایشگاهی.
انجام تست قند خون در خانه امروزه یکی از روش‌های مهم و موثر برای کنترل و مدیریت سطح قند خون اشخاص و پیشگیری و کنترل بیماری دیابت در اشخاص است. بیماران دیابتی یا اشخاصی که پتانسیل ابتلا به این بیماری را دارند باید به طور منظم سطح گلوکز خون خود را اندازه‌گیری کرده تا بتوانند در صورت لزوم مقدار مصرف انسولین یا داروهای کاهش دهنده قند خون را تنظیم کنند و یا یک برنامه غذایی مناسب روزانه برای جلوگیری از کاهش یا افزایش سطح قند در خون مدون کنند تا از پیشرفت یا شروع این بیمارپی و عوارض جانبی آن مانند آسیب عصبی، کلیوی، چشمی و قلبی-عروقی جلوگیری کنند. در نتیجه امروزه استفاده از دستگاه تست قند خون خانگی و دقت دستگاه تست قند خون اهمیت بیشتری در بحث مراقبت خانگی پیدا کرده است.
اما آیا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است؟
آیا می‌توان به نتایج آن اعتماد کرد؟
میزان خطای دستگاه تست قند خون خانگی در چه حد است؟
میزان دقت دستگاه تست قند خون
برای توضیح بهتر به این سوال ایا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است باید گفت که عوامل متعددی در این خصوص تاثیرگذار هستند. اما قبل از توضیج بیشتر این موارد ایتدا در مورد ماهیت میزان دقت دستگاه تست قند خون و میزان خطای دستگاه تست قند خون بیشتر صحبت خواهیم کرد.
میزان دقت دستگاه تست قند خون به این معنا است که نتایج اندازه گیری با دستگاه تست قند خون خانگی با نتایج استاندارد و معتبر و نتایج اندازه گیری آزمایشگاهی قند خون چه میزان همخوانی داشته باشد. به عبارت دیگر، صحت و میزان دقت دستگاه تست قند خون نشان می‌دهد که چقدر نتایج آزمایش با میزان و وضعیت واقعی سطح گلوکز خون همخوانی دارد. در اصل تعریف دقت دستگاه تست قند خون به این معنا است که نتایج تست های گرفته شده با دستگاه در مقایسه با هم پایدار و به میزان واقعی نزدیک باشند. به عبارت دیگر، دقت ندستگاه تست قند خون نشان می‌دهد که چقدر نتایج آزمایش گرفته شده با دستگاه با هم فرق نمی‌کنند.
براساس استانداردهای بینالمللی، دقت دستگاه قند خون باید در حدی باشد که حداقل 95 درصد از نتایج آزمایش را با 15 درصد اختلاف با میزان واقعی و حداقل 99 درصد از نتایج آزمایش را با دقت 20 درصد نسبت به نتایج استاندارد نشان دهد. به عنوان مثال، اگر سطح واقعی گلوکز خون 100 میلیگرم بر دسی لیتر باشد، یک دستگاه تست قند خون با دقت 15 درصد باید نتایجی بین 85 تا 115 میلیگرم بر دسیلیتر و با دقت 20 درصد باید نتایجی بین 80 تا 120 میلیگرم بر دسیلیتر نشان دهد.
بر اساس مطالعات انجام شده، بسیاری از دستگاه های تست قند خون خانگی موجود در بازار، استاندارد های بین المللی صحت و دقت را در تولید مدل های مختلف خود رعایت می‌کنند و می توان گفت اکثر برندهای موجود در بازار کم و بیش دستگاه تست قند خون با دقت بالا تولید می کنند، اما این به این معنا نیست که همه دستگاه ها به همان اندازه قابل اعتماد هستند. دقت دستگاه تست قند خون خانگی و میزان خطای دستگاه تست قند خون می تواند با عوامل مختلفی تحت تأثیر قرار گیرد.
برخی از این عوامل عبارتند از:
- کیفیت و تاریخ انقضای نوارهای تست قند خون
- رطوبت و دمای محیط
- میزان خونگیری کافی و صحیح
- کالیبراسیون و تمیز کردن دستگاه
- مصرف برخی دارو ها و مواد شیمیایی
- سطح هماتوکریت خون (فرکشن حجم خون که به گلبول‌های قرمز تعلق دارد)
البته درست است که این عوامل در دقت دستگاه تست قند خون یا میزان خطای دستگاه تست قند خون تاثیرگذارند ولی ابتدا کیفیت خود دستگاه است که اهمیت بالاتری در این میزان دارد.
در ادامه برای شفاف شدن بیشتر این موضوع در مودر میزان خطای دستگاه تست قند خون صحبت خواهیم کرد و سپس عوامل تاثیر گذار بر دقت دستگاه تست قند خون و انجام یک تست دقیق را مرور خواهیم کرد تا با آشنایی بیشتر این موارد بتوانید درصد خطای تست قند خون خانگی خود را به حداقل برسانید.
میزان خطای دستگاه تست قند خون خانگی
برای اطمینان از صحت و دقت نتایج دستگاه تست قند خون خانگی، ابتدا باید میزان خطای دستگاه تست قند در استانداردهای بین المللی و عوامل تاثیرگذار بر آن را بشناسیم.
میزان خطای دستگاه تست قند خون
در حقیقت میزان خطای دستگاه تست قند خون به اختلاف بین نتیجه دستگاه و نتیجه آزمایشگاه بر می گردد و ضریب خطای دستگاه تست قند خون مشخص می شود. این اختلاف پاسخ به این سوال که ایا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است را پاسخ می دهد ولی به غیر از آن خطای دستگاه تست قند خون خانگی ممکن است به دلایل مختلف دیگری نیز رخ دهد، از جمله:
- روش‌های مختلف اندازه‌گیری قند خون در دستگاه و آزمایشگاه
- نوع و کیفیت نوار تست و آنزیم های روی آن
- شرایط نگهداری و استفاده از دستگاه و نوار تست آن
- عوامل فردی و فیزیولوژیک مانند هیدراتاسیون، هماتوکریت، داروهای مصرفی قبل از تست، تغذیه و فعالیت بدنی
- تکنولوژی متفاوت مورد استفاده در دستگاه تست قند خون مختلف
با این وجود برای تعیین میزان خطای دستگاه تست قند خون خانگی، استانداردهای بینالمللی وجود دارد که براساس آن‌ها، دقت دستگاه بررسی و ارزیابی می‌شود.
برخی از این استانداردها عبارتند از:
ISO 15197:2013 که توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) تعریف شده است. براساس این استاندارد، 95 درصد از نتایج دستگاه باید در بازه 15 درصد خطا با نتایج آزمایشگاه قرار داشته باشند تا دقت دستگاه قند خون مورد تایید قرار گیرد.
FDA Draft Guidance for Industry and Food and Drug Administration Staff: Self-Monitoring Blood Glucose Test Systems for Over-the-Counter Use که توسط سازمان غذا و دارو (FDA) آمریکا پیش‌نویس شده است که براساس این پیش‌نویس، 95 درصد از نتایج دستگاه باید در بازه 15 درصد خطا با نتایج آزمایشگاه قرار داشته باشند و در تست های مکرری که بر مدل های مختلف برندهای مختلف صورت می گیرد، این تاییدیه صادر می شود.
CLSI POCT12-A3: Point-of-Care Blood Glucose Testing in Acute and Chronic Care Facilities; Approved Guideline—Third Edition که توسط سازمان استانداردهای بالینی آزمایشگاهی (CLSI) تعریف شده است و براساس این استاندارد، 95 درصد از نتایج دستگاه باید در بازه 12 درصد خطا با نتایج آزمایشگاه باشند که اگر دستگاهی این آزمون را با موفقیت پشت سر بگذارد نشان می دهد که دستگاه تست قند خون با دقت بالا کار می کند و ضریب خطای دستگاه تست قند خون بسیار پایین است.
بنابراین، می‌توان گفت که میزان خطای دستگاه تست قند خون خانگی معمولا بین 10 تا 20 درصد است و براساس استانداردهای مختلف محاسبه و ارزیابی می‌شود و هر برند با پشت سر گذاشتن هر یک از این آزمون ها می تواند نشان تاییدیه این استانداردها را دریافت کند و شما برای خرید دستگاه مناسب و تشخیص میزان دقت دستگاه تست قند خون خانگی مطلوب خود می توانید به این نشان ها اعتماد کنید.
عوامل تاثیرگذار بر خطای دستگاه تست قند خون
اما همان‌طور که گفته شد، عوامل مختلفی می‌توانند بر دقت دستگاه تست قند خون و ایجاد خطای دستگاه تست قند خون تاثیر بگذارند و پاسخ به سوال ایا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است را پیچیده تر کنند. برای مثال برخی از این عوامل عبارتند از:
نوار تست:
نوار تست یکی از مؤلفه های اصلی در دقت دستگاه تست قند خون و اندازه گیری قند بیمار است. بدین صورت که بر روی آن آنزیم هایی وجود دارند که با گلوکز خون واکنش می‌دهند و جریان الکتریکی ایجاد می‌کنند و این جریان الکتریکی توسط دستگاه به صورت میزان گلوکز خون نمایش داده می‌شود.
بنابراین، نوع و کیفیت نوار تست و آنزیم های به کار رفته در آن بسیار مهم است و اگر نوار تست منقضی شده باشد، یا آسیب دیده باشد، یا باز شده و بیش از اندازه با هوا تماس داشته باشد، یا کد نوار با دستگاه مطابقت نداشته باشد، یا به صورت نامناسب وارد شده باشد می تواند در میزان خطای دستگاه تست قند خون نقش داشته باشد و آن را افزایش دهد.
نوع دستگاه:
دستگاه تست قند خون یک وسیله الکترونیکی است که برای پردازش جریان الکتریکی حاصل از واکنش آنزیم ها با گلوکز خون و نمایش میزان غلظت گلوکز طراحی و ساخته شده است و این وسیله ممکن است به دلایل مختلف نتایج آزمایش را با همراه با خطا نشان دهد.
بطور مثال عوامل زیر می توانند در این مسئله دخیل باشند:
- عدم همخوانی کدهای روی نوار تست و روی دستگاه
- عدم کالیبراسیون مناسب دستگاه
- عدم تعویض به موقع باتری دستگاه
- آسیب دیدگی یا کثیف شدن ورودی کیت دستگاه
- قرار گرفتن دستگاه در شرایط نامناسب مانند حرارت، رطوبت، نور، گرد و غبار یا میدان های مغناطیسی
نمونه خون:
نمونه خون که برای تست قند خون استفاده می‌شود، معمولا از نوک انگشت گرفته می‌شود ولی این نمونه ممکن است به دلایل مختلف تاثیر منفی بر دقت دستگاه تست قند خون داشته باشد. از جمله این عوامل:
- عدم شست و شو و ضدعفونی کردن نوک انگشت قبل از خونگیری
- ماندن آلودگی ای بقایای پد الکلی یا مواد ضدعفونی کننده روی نوک انگشت
- وارد کردن فشار بیش از حد به نوک انگشت برای جاری شدن خون
- قرار گرفتن خون در معرض هوا، حرارت، رطوبت یا
- آلودگی روی نوار تست
- کافی نبودن میزان خون روی نقطه نوار تست
- قرار دادن خون روی نوار تست در زمان نامناسب (قبل یا بعد از زمان تست)
عوامل فردی و فیزیولوژیک:
علاوه بر عوامل فنی و فرآیندی، فاکتورهای فردی و فیزولژویک نیز می تواند بر میزان سطح گلوکز خون و دقت دستگاه تست قند خون و تاثیر بگذارند و نهایتا منجر به ایجاد خطای دستگاه قند خون شوند. برخی از این عوامل نیز عبارتند از:
هیدراتاسیون: وضعیت هیدراتاسیون یا آبرسانی بدن می‌تواند بر غلظت گلوکز خون تاثیر داشته باشد. اگر بدن کم آب باشد، ممکن است گلوکز خون افزایش یابد و اگر بدن بیش از حد آب داشته باشد، ممکن است گلوکز خون کاهش یابد.
هماتوکریت: هماتوکریت نسبت حجم گلبول های قرمز به حجم کل خون است. اگر هماتوکریت بالا باشد، ممکن است گلوکز خون کاهش یابد و اگر هماتوکریت پایین باشد، ممکن است منجر به افزایش گلوکز در خون شود.
مصرف دارو: مصرف برخی از دارو ها قبل از انجام تست یا به صورت مصرف روزانه می تواند بر سطح گلوکز خون تاثیر گذار باشد. برای مثال، دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، دارو های ضد رژیم (diuretics)، دارو های ضد ریزش مو (minoxidil)، دارو های ضد قارچ (antifungals)، داروهای ضد ویروس (antivirals)، داروهای ضد سرطان (chemotherapy) و داروهای ضد رانش خون (anticoagulants) داروهای کورتیکواستروئید (corticosteroids) ممکن است باعث کاهش یا افزایش سطح گلوکز در خون شود.
در نتیجه با داشتن آگاهی کافی از عوامل تاثیر گذار بر افزایش یا کاهش میزان سطح قند خون در بدن و رعایت این نکات قبل از انجام تست می توانید میزان خطای دستگاه تست قند خون خانگی را تا حد قابل قبولی کاهش دهید و هر چه بیشتر به پاسخ آری، ایا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است نزدیکتر شوید.
نکات مهم در استفاده صحیح از دستگاه های تست قند خون
برای اطمینان از دقت دستگاه تست قند خون و نتایج آزمایش آن، همچنین لازم است برخی نکات را در استفاده از دستگاه برای بالا بردن میزان دقت دستگاه های قند خون، رعایت کنید. برخی از این نکات عبارتند از:
- همیشه قبل و بعد از استفاده از دستگاه، دست های خود را با آب و صابون شستشو داده و خشک کنید.
- همیشه نوار تست مناسب برای مدل دستگاه خود را استفاده کنید و مطمئن شوید که منقضی نشده باشد.
- همیشه نوار تست را در جعبه خود نگه دارید و در معرض هوا، حرارت، رطوبت و نور قرار ندهید.
- همیشه قبل از استفاده از نوار تست، کدهای روی جعبه و روی دستگاه را با هم مطابقت دهید.
استفاده از دستگاه تست قند خون یک روش مفید و کاربردی برای کنترل و مدیریت دیابت و پیشگیری از ابتلا به این بیماری و مراقبت خانگی است و با استفاده از دستگاه های تست قند خون خانگی، می‌توانید سطح گلوکز خون خود یا اعضای خانواده را به صورت منظم و ساده در خانه اندازه‌گیری کنید. اما برای اطمینان از صحت و دقت نتایج آزمایش و پاسخ به این سوال که ایا دستگاه قند خون خانگی دقیق است، باید نکات مهمی را در استفاده از دستگاه و نوار تست رعایت کرد.
این نکات شامل آماده سازی، خونگیری، قرار دادن صحیح خون روی نوار تست، خواندن نتیجه آزمایش و پاک سازی و نگهداری صحیح از دستگاه و نوار تست است. در کنار این موارد، نشان های استاندارد بین المللی که برندهای مختلف دریافت می کنند می تواند در اطمینان نسبت به دقت دستگاه تست قند خون انتخابی شما کمک کند.
دستگاه تست قند خون چقدر خطا دارد؟
مطابق ISO 15197:2013 که توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) تعریف شده است، براساس این استاندارد، 95 درصد از نتایج دستگاه باید در بازه 15 درصد خطا با نتایج آزمایشگاه قرار داشته باشند تا دقت دستگاه قند خون مورد تایید قرار گیرد.
میزان خطای دستگاه تست قند خون تا چه مقدار قابل قبول است؟
براساس استانداردهای بینالمللی، دقت دستگاه قند خون باید در حدی باشد که حداقل 95 درصد از نتایج آزمایش را با 15 درصد اختلاف با میزان واقعی و حداقل 99 درصد از نتایج آزمایش را با دقت 20 درصد نسبت به نتایج استاندارد نشان دهد.
به عنوان مثال، اگر سطح واقعی گلوکز خون 100 میلیگرم بر دسی لیتر باشد، یک دستگاه تست قند خون با دقت 15 درصد باید نتایجی بین 85 تا 115 میلیگرم بر دسیلیتر و با دقت 20 درصد باید نتایجی بین 80 تا 120 میلیگرم بر دسیلیتر نشان دهد.
در این صورت خطای دستگاه تست قند خون قابل قبول است و دستگاه تاییدیه های لازم برای عرضه را دریافت خواهد کرد.
سوالات رایج
ایا دستگاه قند خون خانگی دقیق است؟
در پاسخ به این سوال که ایا دستگاه قند خون خانگی دقیق است باید گفت که عوامل مختلفی می توانند در نتیجه آزمایش و تست قند خون و در نهایت دقت دستگاه قند خون تاثیرگذار باشند. این عوامل می توانند به نوار تست، کیفیت دستگاه، نمونه خون و عوامل فردیو فیزیولوژیکی در هنگام انجام تست بازگردند. به عبارت بهتر عوامل زیر در تعیین میزان دقت دستگاههای قند خون خانگی نقش دارند: · روش‌های مختلف اندازه‌گیری قند خون در دستگاه و آزمایشگاه · نوع و کیفیت نوار تست و آنزیم های روی آن · شرایط نگهداری و استفاده از دستگاه و نوار تست آن · عوامل فردی و فیزیولوژیک مانند هیدراتاسیون، هماتوکریت، داروهای مصرفی قبل از تست، تغذیه و فعالیت بدنی · تکنولوژی متفاوت مورد استفاده در دستگاه تست قند خون مختلف ولی برای کاهش هر چه بیشتر میزان خطا در دستگاه تست قند خون و در حین تست خانگی، رعایت نکات زیر می تواند تاثیرگذار باشد: ● همیشه قبل و بعد از استفاده از دستگاه، دست های خود را با آب و صابون شستشو داده و خشک کنید. ● همیشه نوار تست مناسب برای مدل دستگاه خود را استفاده کنید و مطمئن شوید که منقضی نشده باشد. ● همیشه نوار تست را در جعبه خود نگه دارید و در معرض هوا، حرارت، رطوبت و نور قرار ندهید. ● همیشه قبل از استفاده از نوار تست، کدهای روی جعبه و روی دستگاه را با هم مطابقت دهید. دستگاه تست قند خون چقدر خطا دارد؟ مطابق ISO 15197:2013 که توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) تعریف شده است، براساس این استاندارد، 95 درصد از نتایج دستگاه باید در بازه 15 درصد خطا با نتایج آزمایشگاه قرار داشته باشند تا دقت دستگاه قند خون مورد تایید قرار گیرد.
میزان خطای دستگاه تست قند خون تا چه مقدار قابل قبول است؟
براساس استانداردهای بینالمللی، دقت دستگاه قند خون باید در حدی باشد که حداقل 95 درصد از نتایج آزمایش را با 15 درصد اختلاف با میزان واقعی و حداقل 99 درصد از نتایج آزمایش را با دقت 20 درصد نسبت به نتایج استاندارد نشان دهد. به عنوان مثال، اگر سطح واقعی گلوکز خون 100 میلیگرم بر دسی لیتر باشد، یک دستگاه تست قند خون با دقت 15 درصد باید نتایجی بین 85 تا 115 میلیگرم بر دسیلیتر و با دقت 20 درصد باید نتایجی بین 80 تا 120 میلیگرم بر دسیلیتر نشان دهد. در این صورت خطای دستگاه تست قند خون قابل قبول است و دستگاه تاییدیه های لازم برای عرضه را دریافت خواهد کرد.
4 پاسخ
سلام
من ویدئو مربوط به سوالم را در ابتدای صفحه دیدم، ممنون که مطلبی کامل و جامع ارائه کردید. چون گفته بودید اگه تجربه ای در استفاده از این دستگاهها دارید به اشتراک بزارید وظیفه خودم دونستم که بگم هرموقع نکاتی که شما داخل مقاله اشاره کردید رعایت کردیم نتیجه تست درست بوده و مواقعی هم که مثلا به تمیز بودن انگشت اهمیت ندادیم نتیجه کمی متفاوت بوده
سپاسگزاریم بابت به اشتراک گذاری تجربیات ارزشمندتون.
من از دستگاه تست قند خون خانگی استفاده می‌کنم و به شخصه نظرم اینه که بسیار دقیق و موثره. استفاده ازش برای کنترل قند خون در خانه، برای من به عنوان فرد دیابتی، بسیار مراحل تست را آسان کرده . طراحی ساده، سرعت تست و دقت بالا از مزایای اون هستش.
کامران عزیز سپاس از نظر ارشمندتون در رابطه با استفاده از دستگاه تست قند خانگی! دستگاههای تست قند خون خانگی به واقع به ابزارهای مهم برای مدیریت دیابت تبدیل شده‌اند. آیا شما تجربه خاصی در استفاده از این دستگاه دارید که ممکن است برای دیگران مفید باشد؟ اگر تمایل دارید می توانید آن را برای سایر کاربران سایت بارلیدا در اینجا به اشتراک بگذارید