بهترین سرسوزن قلم انسولین ویژگی هایی مانند ضخامت کم، طول مناسب، روکش لیز، تیزی بالا و سازگاری با انواع قلم های انسولین دارد. افراد مبتلا به دیابت یا همان بیماری قند خون نیاز دارند که انسولین تزریق کنند. استفاده از سوزن و سرنگ روشی معمول و مقرون به صرفه برای تزریق انسولین در بسیاری از افراد است. اندازه سرنگ و سوزن برای افرادی که به طور مرتب انسولین تزریق می کنند، تفاوت زیادی در راحتی و سطح قند خون ایجاد می کند.
بر اساس دستورالعمل جهانی تزریق انسولین، سرسوزن ۴ میلی متری، ایمن ترین سرسوزن برای تمامی گروه های سنی می باشد، چرا که کمترین خطر عوارض را داراست. بعضی از محصولات سرسوزن انسولین که در بازار موجود هستند عبارتند از:
بهترین سر سوزن قلم انسولین 4 میلی متر Pic Solution
بهترین سرسوزن قلم انسولین 6 میلی متر سوپر فلو Novofine
بهترین سرسوزن قلم انسولین اکوفاین با سوزن ۶ میلی متر اکیوچک
بهترین سرسوزن قلم انسولین 5 میلی متر پنتا پوینت BD Microfine Plus
انسولین چیست ؟
انسولین یک هورمون پپتیدی با ترکیب ۵۱ اسیدآمینه میباشد. این هورمون از سلولهای بتا جزایر لانگرهانس، واقع در بخش درونریز پانکراس، به خون ترشح میشود، نام انسولین نیز از واژهٔ لاتین «اینسولا» به معنی جزیره گرفته شده است. وزن مولکولی انسولین ۵۸۰۸ دالتون اندازهگیری شدهاست.
برای انتخاب سرسوزن مناسب انسولین باید به چند نکته توجه کنید:
ضخامت سرسوزن:
سرسوزن های با ضخامت کمتر، کمترین درد را در هنگام تزریق ایجاد می کنند. واحد اندازه گیری ضخامت سرسوزن با واحدی به نام گیج (gauge) سنجیده می شود. هر چه عدد گیج بزرگتر باشد، ضخامت سرسوزن کمتر است. برای مثال، سرسوزن با گیج 32 نازک تر از سرسوزن با گیج 30 است.
طول سرسوزن:
سرسوزن های با طول کمتر، کمترین خطر را برای تزریق انسولین به عضله دارند. واحد اندازه گیری طول سرسوزن با میلی متر (mm) سنجیده می شود. برای بیشترین اطمینان از تزریق انسولین به بافت چربی زیر پوست، باید از سرسوزن های با طول 4 تا 6 میلی متر استفاده کنید.
روکش لیز:
بعضی از سرسوزن ها دارای روکش لیز هستند که باعث کاهش اصطکاک و تسهیل ورود سوزن به پوست می شوند. این روکش ها معمولاً از جنس سیلیکون هستند.
تیزی بالا:
بعضی از سرسوزن ها دارای تکنولوژی پانچ پوینت (penta point) هستند که باعث تشکیل لبه های تیزتر و صاف تر در نوک سوزن می شوند. این لبه ها کمک می کنند که سوزن به راحتی وارد پوست شود و حس درد را کاهش دهد.
سازگاری با قلم انسولین:
قبل از خرید سرسوزن، باید مطمئن شوید که آن با نوع قلم انسولین شما سازگار است. بعضی از قلم های انسولین نیاز به استفاده از سرسوزن های خاص دارند.
نحوه استفاده از سرنگ انسولین
از آنجایی که بدن از آنزیم های گوارشی برای تجزیه انسولین استفاده می کند، باید برای رساندن آن به لایه چربی زیر پوست از تزریق زیرجلدی استفاده کرد.سپس انسولین به طور پیوسته جذب جریان خون شده و به سلول های بدن می رسد.
برای کشیدن انسولین به سرنگ موارد زیر را رعایت کنید:
- آماده کردن لوازم: باید ابتدا دست های خود را شسته و یک سوزن نو و ویال انسولین آماده کرد. سپس نوع انسولین را بررسی کنید. همچنین گاهی اوقات نیاز است تا انسولین را به آرامی هم بزنید.
- آماده کردن ویال: پوشش محافظ ویال انسولین را برداشته و بخش بالای آن را با الکل استریل کنید.
- آماده کردن سرنگ: در این مرحله در پوش سرنگ برداشته و به اندازه دوز مورد نیاز توسط پیستون سرنگ، انسولین بکشید. سوزن از طریق لاستیک بالای ویال وارد می شود. برای کشیدن انسولین باید بطری و سرنگ به صورت وارونه قرار بگیرد. سپس باید پیستون کشیده شده تا دوز مورد نظر وارد سرنگ شود.
- بررسی سرنگ: پیش از بیرون کشیدن سرنگ آن را از نظر وجود حباب هوا بررسی کنید. در صورت وجود حباب باید ضربه ای به سرنگ زده تا حباب به سمت بالا شناور شود و با فشار پیستون آن را به بیرون هدایت کرد. سپس دوباره دوز مورد نظر را تنظیم کنید.
- بیرون آوردن سوزن: سپس می توان سوزن را از ویال خارج کرده و تا زمان تزریق نباید هیچ چیز دیگری لمس کرد.
اکنون انسولین اماده تزریق است. نواحی متداول برای این تزریق شامل شکم، لگن، ران، باسن و پشت بازو هستند.
استفاده ایمن از انسولین و سرنگ
برای استفاده ایمن از انسولین و سرنگ آن موارد زیر را دنبال کنید:
انتخاب ناحیه مورد نظر:
ابتدا باید ناحیه مورد نظر را انتخاب کرد. در حالت ایده آل باید این مکان را متفاوت از محل تزریق قبلی انتخاب کنید.در این صورت می توان مطمئن شد که بیش از حد بر روی یک ناحیه خاص تزریق انجام نمی شود. سپس باید ناحیه مورد نظر را با پد الکلی تمیز کرد.
نیشگون گرفتن پوست:
در این مرحله باید ناحیه تمیز شده را با دست طوری گرفته که پوست و بافت چربی بین شست و انگشت اول قرار بگیرد.
وارد کردن سوزن: می توان با یک حرکت سریع سوزن را وارد ناحیه اشاره شده کرد. پس از ورود سوزن باید پوست را آزاد و شل کرد.
تزریق انسولین:
در این مرحله با فشار آرام پیستون، دوز انسولین وارد بدن می شود. پس از تزریق باید سوزن را به مدت 5 ثانیه در محل نگه داشت.
بیرون آوردن سوزن:
سوزن را می توان به طور مستقیم بیرون آورده و با فشاری ملایم بر محل تزریق از نشت انسولین جلوگیری کرد. لازم به ذکر است که نباید محل تزریق را مالش داد.
دور انداختن سوزن:
پس از استفاده از سرنگ باید آن را در محلی امن از جمله یک ظرف قرار داد. همچنین می توان زباله های پزشکی را مطابق استانداردهای بخش بهداشت محلی دفع کرد
سایز سرسوزن انسولین
بهترین سرسوزن انسولین دارای گیج و طول مختلفی است که بسته به نوع قلم انسولین و محل تزریق انتخاب میشود. گیج سرسوزن نشاندهنده قطر سوزن است که هرچه بیشتر باشد، سوزن نازکتر و درد کمتری را ایجاد میکند. طول سوزن نشاندهنده فاصله سوزن از پایه قلم است که هرچه بیشتر باشد، احتمال تزریق به عضله بیشتر میشود.
برای مثال، سرسوزن گیج ۳۰ دارای قطر خارجی ۰.۳ میلیمتر و طول ۱۲ میلیمتر است. این نوع سرسوزن با رنگ زرد شناخته میشود و برای تزریق زیر جلدی مناسب است. ساخت شرکت سوپا ایران است و به صورت استریل و بستهبندی ۱۰۰ عددی عرضه میشود.
انواع سایز سرسوزن انسولین بر اساس گیج و طول سوزن تعیین میشود. گیج سوزن نشان دهنده قطر سوزن است که هرچه بیشتر باشد، سوزن نازکتر و درد کمتری را ایجاد میکند. طول سوزن نشاندهنده فاصله سوزن از پایه قلم است که هرچه بیشتر باشد، احتمال تزریق به عضله بیشتر میشود.
برخی از انواع رایج سایز سرسوزن انسولین به شرح زیر هستند:
سرسوزن گیج ۳۰
دارای قطر خارجی ۰.۳ میلیمتر و طول ۱۲ میلیمتر است. این نوع سرسوزن با رنگ زرد شناخته میشود و برای تزریق زیر جلدی مناسب است.
سرسوزن گیج ۳۱
دارای قطر خارجی ۰.۲۵ میلیمتر و طول متغیر از ۴ تا ۸ میلیمتر است. این نوع سرسوزن با رنگ بژ شناخته میشود و برای تزریق زیر جلدی مناسب است.
سرسوزن گیج ۳۲
دارای قطر خارجی ۰.۲۳ میلیمتر و طول متغیر از ۴ تا ۶ میلیمتر است. این نوع سرسوزن با رنگ قهوهای شناخته میشود و برای تزریق زیر جلدی مناسب است.
گیج | قطر سوزن (میلیمتر) | رنگ |
۱۶ | ۱.۶ | سفید |
۱۸ | ۱.۲ | صورتی |
۲۰ | ۰.۹ | سبز |
۲۱ | ۰.۸ | سبز |
۲۲ | ۰.۷ | سیاه |
۲۳ | ۰.۶ | آبی |
۲۴ | ۰.۵۵ | سرخابی |
۲۵ | ۰.۵ | قرمز |
۲۶ | ۰.۴۵ | بنفش |
۲۷ | ۰.۴ | خاکستری |
۲۸ | ۰.۳۶ | آبی روشن |
۲۹ | ۰.۳۳ | قهوهای روشن |
۳۰ | ۰.۳ | زرد |
۳۱ | ۰.۲۵ | بژ |
۳۲ | 0.23 | قهوهای |
انتخاب گیج مناسب و بهترین سرسوزن انسولین
برای انتخاب گیج مناسب سرسوزن انسولین باید به چند عامل توجه کنید. این عوامل عبارتند از:
میزان دوز انسولین:
برای دوزهای کمتر از ۳۰ واحد، سرسوزنهای با حجم ۰.۳ میلیلیتر، برای دوزهای ۳۰ تا ۵۰ واحد، سرسوزنهای با حجم ۰.۵ میلیلیتر و برای دوزهای بیش از ۵۰ واحد، سرسوزنهای با حجم ۱ میلیلیتر مناسب هستند.
محل تزریق:
برای تزریق زیر جلدی، سرسوزنهای با طول کمتر از ۱۰ میلیمتر (سرسوزنهای با طول ۴، ۵، ۶، ۷ و ۸ میلیمتر) مناسب هستند. برای تزریق به عضله، سرسوزنهای با طول بیشتر از ۱۰ میلیمتر (سرسوزنهای با طول ۱۲.۷ میلیمتر) مناسب هستند.
حساسیت به درد:
برای کاهش درد تزریق، سرسوزنهای با گیج بالاتر (قطر کمتر) مناسب هستند. بعضی از سرسوزنها دارای لبههای تیز تر و سطح مقطع نازک تر هستند که باعث کاهش اصطکاک و درد میشوند.
عوارض استفاده از سایز سرسوزن انسولین
استفاده از سایز نامناسب سرسوزن انسولین میتواند باعث بروز عوارض جانبی شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
- لیپوهیپرتروفی: این عارضه به وجود آمدن گرههای چربی در محل تزریق است که باعث میشود انسولین به خوبی جذب نشود. برای پیشگیری از این عارضه، باید هر بار محل تزریق را تغییر داد و سرسوزنهای کوتاهتر استفاده کرد.
- لیپودیستروفی: این عارضه به کاهش چربی در محل تزریق است که باعث میشود پوست خشک و ناصاف شود. برای پیشگیری از این عارضه، باید همچنین محل تزریق را تغییر داد و سرسوزنهای نازکتر استفاده کرد.
- آلودگی: این عارضه به وجود آمدن عفونت در محل تزریق است که باعث میشود پوست قرمز، ورم، دردناک و گرم شود. برای پیشگیری از این عارضه، باید قبل و بعد از تزریق پوست را با الکل تمیز کرد و سرسوزنها را هر بار تعویض کرد.
- خونریزی: این عارضه به خروج خون از محل تزریق است که باعث میشود پوست لکه دار شود. برای پیشگیری از این عارضه، باید سرسوزنهای با طول مناسب استفاده کرد و فشار زیاد را روی محل تزریق اجتناب کرد.
در صورتی که در خصوص انواع سرنگ انسولین و اندازه سوزن و روش استفاده از آن نگرانی دارید، موضوع را با پزشک خود مطرح کنید.