بررسی و تست پارگی رباط صلیبی برای شروع زودهنگام درمان و جلوگیری از تشدید آسیب یک فرایند تخصصی و بسیار مهم است اطلاع از علائم پارگی رباط زانو کمک بزرگی در کنترل درد و آسیب به همراه دارد. تست لاچمن حساس ترین تست تشخیصی برای پارگی رباط صلیبی قدامی است. برای انجام آن فرد مصدوم باید به پشت خوابیده و راحت باشد. زانو باید ۲۰ تا ۳۰ درجه خم شود. بعد در حالی که قسمت انتهایی ران را با یک دست محکم نگاه میدارند، با دست دیگر استخوان تیبیا (درشت نی) پا به آرامی جلو کشیده می شود. انجام این تست حتما باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا از تشدید آسیب بصورت ناخواسته جلوگیری گردد.
تست پارگی رباط صلیبی یکی از روشهای تشخیص مصدومیتهای رباط صلیبی زانو است. رباط صلیبی دو قطعه نرم درون مفصل زانو است که وظیفه حفظ استحکام و پایداری زانو را دارند. پارگی رباط صلیبی معمولاً نتیجه حوادث ورزشی، فعالیتهای جسمانی شدید یا ضربه مستقیم به زانو میباشد.
انواع تست تشخیص پارگی رباط
برای تشخیص پارگی رباط صلیبی، متخصصین از تستهای مختلفی استفاده میکنند. چند نمونه از این تستها عبارتند از:
- تست Lachman:
در این تست، بیمار بر روی یک صفحه افقی دراز کشد. پزشک زانوی بیمار را به اندازهای که ممکن است تاخیر در حرکت را احساس کند، خم میکند. اگر رباط صلیبی آسیب دیده باشد، حرکت زانو به صورت غیرطبیعی و بیثبات خواهد بود. - تست Pivot Shift:
این تست برای تشخیص آسیب به رباط صلیبی قدامی مناسب است. در این تست، پزشک زانوی بیمار را با یک دست نگه میدارد و سعی میکند زانو را به حرکت در بیاورد. اگر رباط صلیبی آسیب دیده باشد، ممکن است در حین این حرکت احساس شود. - تست Drawer:
این تست شامل حرکت جلو و عقب زانو است. اگر رباط صلیبی آسیب دیده باشد، زانو به طور غیرعادی حرکت خواهد کرد. این تست به تشخیص پارگی رباط صلیبی قدامی و عقبی کمک میکند.
آناتومی رباط های مفصل زانو
مفصل زانو توسط چهار رباط مهم تثبیت می گردد. این رباط ها عبارت هستند از: رباط صلیبی قدامی ، رباط صلیبی خلفی ، رباط جانبی داخلی و رباط جانبی خارجی هستند.
هر کدام از این چهار رباط، به صورت جداگانه از ایجاد حرکت های بیش از حد در ناحیه ی زانو جلوگیری می کنند. رباط صلیبی قدامی از سر خوردن بیش از حد ساق پا در زیر استخوان ران جلوگیری به عمل می آورد. رباط صلیبی خلفی از حرکت بیش از حد ساق پا در زیر استخوان ران جلوگیری می نماید. رباط جانبی داخلی، مانع متمایل شدن بیش از حد استخوان درشت نی به بیرون شده و از صرف نیروی اضافی خارج از ناحیه ی زانو جلوگیری می کند.
رباط جانبی خارجی از متمایل شدن بیش از حد استخوان درشت نی به سمت داخلی جلوگیری به عمل می آورد و همچنین، از نیروی بیش از اندازه ای که از قسمت داخلی زانو به فرد وارد می شود، محافظت می کند.
در صورت آسیب دیدگی ، معمولا زانو در جهتی که رباط آسیب دیده باشد تثبیت می شود و ناپایدار خواهد شد. اگر شما به این موضوع مشکوک هستید که رباط زانویتان آسیب دیده است، باید حتما در اسرع وقت، با یک پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید تا وی، ضمن معاینه و تشخیص دقیق، روند درمانی متناسب با شرایط جسمانی شما را شروع نماید.
تست پارگی (ACL)
با یک شرح حال مناسب (مکانیسم آسیب و شناسایی آسیب های احتمالی قبلی) و معاینه بالینی دقیق می توان در اغلب موارد آسیب ACL را تشخیص داد. در بیشتر موارد تورم مفصل به علت خونریزی داخلی وجود دارد و این تورم در عرض چند ساعت بروز می کند.
گاهی به علت گیر افتادن انتهای باقی مانده رباط صلیبی پاره شده، باز شدن کامل زانو غیرقابل انجام می باشد. باید دقت داشت که پارگی رباط صلیبی قدامی ممکن است همراه با دررفتگی یا نیمه در رفتگی کشکک زانو باشد بنابراین باید کشکک زانو هم با دقت معاینه شود. تست های مورد استفاده برای ارزیابی رباط صلیبی قدامی(ACL) عبارتند از:
تست لاچمن
یکی از آسان ترین و حساس ترین تست های تشخیص پارگی رباط صلیبی تست لاچمن است. در این بررسی اگر افزایش شلی وجود داشت و نقطه توقف محکمی وجود نداشت، تست مثبت است.
برای انجام این تست پزشک فرد آسیب دیده را روی تخت به پشت خوابیده و زانو را در وضعیت خم شدگی 20 تا 30 درجه قرار میدهد، بعد در حالی که قسمت انتهایی ران را با یک دست محکم نگه میدارد، با دست دیگر استخوان تیبیا (درشت نی) پا را به جلو و طرف خود می کشد.
چنانچه درسمت آسیب دیده مقدار جابجا شده به جلو نسبت به زانوی سالم مقابل بیش از 3 میلی متر باشد، تست مثبت و نشان دهنده آسیب رباط صلیبی قدامی است.
تست کشویی قدامی
تست کشویی قدامی تست حساس دیگری برای تشخیص پارگی رباط صلیبی قدامی است. به علت اسپاسم عضلات پشت ران ( عضلات همسترینگ) که تست را تحت تاثیر قرار می دهند کمتر قابل اعتماد است. برای انجام تست بیمار به پشت خوابیده و زانوها را در وضعیت خم شدگی 90 درجه قرار میدهد.
پزشک جلوی وی نشسته و با دو دست پشت قسمت زیر زانو را میگیرد و ساق را به سمت خود میکشد، در صورت آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی استخوان درشت نی جلو میآید.
تست تغییر محور (تغییر چرخشی) (Pivot shift test)
در این تست لازم است که فرد دارای لیگامنت جانبی داخلی و نوار ایلئوتیبیال سالمی باشد. در موارد آسیب حاد ACL خصوصا زمانی که این آسیب با یک آسیب دیگر همراه باشد (مثلا آسیب مینیسک) انجام تست تغییر محور مشکل میباشد به این خاطر که بیمار برای ریلکس شدن کافی ناتوان است.
برای انجام این تست زانو در حالت کشیده قرار گرفته و با فشار وارد شده توسط پزشک به سمت داخل حرکت داده میشود. این شرایط در حالی است که با انجام این کار یک حرکت ناگهانی در نقطه چرخش پا ایجاد میشود و استخوان تیبیا میبایست سعی کند بلافاصله به شرایط و موقعیت اولیه خود باز گردد. در صورت ایجاد آسیبدیدگی، زانوی فرد نسبت به این حرکت انعطافپذیر خواهدبود.
برای تشخیص دقیقتر و درمان مناسب، توصیه میشود تستهای تصویربرداری مانند رادیوگرافی، آنتروگرافی، اسکن امآرای زانو نیز با توجه به تجویز پزشک مورد استفاده قرار گیرند.