انسولین یک هورمون است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و به کنترل قند خون کمک می‌کند. آموزش نحوه تزریق انسولین برای افراد که دچار دیابت هستند و یا نیاز به تزریق انسولین دارند تا قند خونشان را در حد طبیعی نگه دارند. روش‌های مختلفی برای تزریق انسولین وجود دارد، از جمله سرنگ، قلم و پمپ. سرنگ‌ها از نظر میزان انسولین تزریقی و اندازه سوزن متفاوت هستند. قلم‌های انسولین شبیه به ماژیک هستند و شامل یک سوزن قابل تعویض، شیشه مخصوص انسولین و خود قلم هستند. پمپ‌های انسولین دستگاه‌های کوچکی هستند که به طور مداوم انسولین را به بدن منتقل می‌کنند.
انسولین باید به صورت زیرجلدی در چربی زیر پوست تزریق شود. محل‌های مناسب برای تزریق انسولین عبارتند از: شکم، باسن، بازو و ران. باید هر بار محل تزریق را عوض کرده و فاصله حداقل ۲ سانتی‌متری بین دو نقطه تزریق رعایت کرد.
تزریق انسولین یک مساله مهم در مدیریت دیابت است، به ویژه برای افرادی که از دیابت نوع 1 یا 2 رنج می‌برند. تزریق انسولین باید با دقت و به روش صحیح انجام شود. در زیر، توضیحاتی در مورد نحوه تزریق انسولین آورده شده است:
انتخاب نوع انسولین:
– انسولین‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: انسولین‌های سریع (rapid), انسولین‌های میانی (intermediate), و انسولین‌های طولانی (long-acting). نوع انسولینی که شما استفاده می‌کنید و نیاز به تزریق دارید، بستگی به مشخصات درمانی شما دارد.
انتخاب ابزار تزریق:
– برای تزریق انسولین از سرنگ انسولین، سرسوزن قلم انسولین و سوزن یا دستگاه‌های تزریق انسولین خودکار (استفاده از پن) استفاده می‌شود.
انتخاب مکان تزریق:
– مکان تزریق باید با دقت انتخاب شود. معمولاً شکم، بازوها، رانها، یا ناحیه هیپ (سرخرگ نواحی چپ و راست سینه) برای تزریق انسولین مناسب هستند.
روش تزریق انسولین :
– قبل از هر تزریق، اطمینان حاصل کنید که داروی انسولین شفاف و بدون ذرات می‌باشد.
– پوست را با الکل یا پد الکل پاک کرده و منتظر شوید تا الکل خشک شود.
– سوزن را با زاویه 90 درجه و به عمق مناسب وارد پوست کنید.
– انسولین را به آهستگی و بدون تنظیم سرعت از سوزن وارد بدن کنید.
– سوزن را تا حداقل 10 ثانیه در محل تزریق نگه دارید و سپس آن را خارج کنید.
دوره تزریق:
– زمان تزریق انسولین و تعداد تزریق‌ها بستگی به نوع و نیاز درمانی شما دارد. برخی افراد باید انسولین را قبل از هر وعده غذایی تزریق کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به تزریق‌های روزانه داشته باشند.
مهم است که هر گونه سوال یا نگرانی خود را با پزشک یا متخصص دیابت مطرح کنید. دکتر دیابت تجویزی دقیق برای نحوه تزریق انسولین به شما ارائه می دهد.
تزریق انسولین با سرنگ یا قلم
برای تزریق انسولین با سرنگ یا قلم، باید مراحل زیر را دنبال کرد:
- قبل از استفاده، انسولین را از یخچال خارج کرده و اجازه دهید به دمای اتاق برسد.
- دست‌های خود را با آب و صابون بشوئید و خشک کنید.
- سوزن را به سرنگ یا قلم متصل کرده و آب پاک کن را بر روی سوزن قرار داده و چند بار فشار دهید تا هوای خارج شود.
- در صورت استفاده از سرنگ، مقدار لازم از انسولین را با توجه به درجات روی سرنگ بکشید. در صورت استفاده از قلم، مقدار لازم از انسولین را با چرخاندن دستگیره تعیین کنید.
- محل تزریق را با پد الکلی تمیز کنید و خشک شود.
- با یک دست محل تزریق را بکشید و ناحیه وسیعی را با انگشتان بگیرید تا محل تزریق ثابت شود.
- با دست دیگر سرنگ یا قلم را مانند مداد بگیرید و سوزن را به طور عمودی وارد پوست کنید.
- پیستون یا دکمه را تا آخر فشار دهید و چند ثانیه صبر کنید.
- سوزن را از پوست خارج کرده و پد الکلی را بر روی محل تزریق فشار دهید.
- سوزن را از سرنگ یا قلم جدا کرده و در ظرف مناسب دور انداخته و قبل از استفاده بعدی، سرنگ یا قلم را در یخچال نگهدارید.
نواحی تزریق انسولین
انسولین می‌تواند در قسمت‌های مختلفی از بدن تزریق شود که دارای بافت چربی زیر پوستی باشند. این قسمت‌ها عبارتند از:
- شکم: این محل برای تزریق انسولین مناسب است چون جذب آن در این ناحیه سریع و یکنواخت است. باید حداقل ۵ سانتی‌متر فاصله از ناف داشته باشید و هر بار محل تزریق را عوض کنید.
- بازو: این محل برای تزریق انسولین مناسب است چون جذب آن در این ناحیه کند و پایدار است. باید در قسمت عقب بازو، بین آرنج و شانه، تزریق کنید.
- ران: این محل برای تزریق انسولین مناسب است چون جذب آن در این ناحیه کند و پایدار است. باید در قسمت بالای ران، بین رانه و زانو، تزریق کنید.
- کفل: این محل برای تزریق انسولین مناسب است چون جذب آن در این ناحیه سریع و یکنواخت است. باید در قسمت پشت کفل، بالاتر از لبه‌های لگن، تزریق کنید.
برای تزریق انسولین، بهتر است هر وعده در یک قسمت خاص از بدن تزریق کنید و هر چند ماه یک بار محل آن را عوض کنید. همچنین باید سوزن را به صورت عمودی وارد پوست کنید و پس از تزریق، سوزن را دور بیندازید.
ویال انسولین
ویال انسولین یک ظرف شیشه‌ای است که حاوی محلول انسولین است. انسولین یک هورمون است که به کنترل قند خون کمک می‌کند. برخی از افراد که دچار دیابت هستند، نیاز به تزریق انسولین دارند. برای نگهداری و استفاده از ویال انسولین، باید نکات زیر را رعایت کرد:
- ویال انسولین را در یخچال و در دمای پایین‌تر از ۲۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید.
- قبل از استفاده، ویال انسولین را از یخچال خارج کرده و به دمای اتاق برسانید.
- ویال انسولین را به آرامی تکان داده و مطمئن شوید که محلول آن شفاف و بدون توده باشد.
- سوزن را به سرنگ متصل کرده و با فشار دادن پیستون، هوای موجود در سرنگ را خارج کنید.
- سوزن را به ویال انسولین وارد کرده و مقدار لازم از محلول را با توجه به درجات روی سرنگ بکشید.
- سوزن را از ویال خارج کرده و محل تزریق را با پد الکلی تمیز کنید.
- سوزن را به طور عمودی به پوست تزریق کرده و پیستون را فشار دهید.
- سوزن را از پوست خارج کرده و پد الکلی را بر روی محل تزریق فشار دهید.
- سوزن را از سرنگ جدا کرده و در ظرف مناسب دور انداخته و قبل از استفاده بعدی، سرنگ یا ویال را در یخچال نگهدارید.
انواع انسولین
انواع مختلفی از انسولین وجود دارد که بر اساس مدت زمان شروع، اوج و مدت اثرگذاری آن‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند. این انواع عبارتند از:
- انسولین سریع (فوری): این نوع انسولین بلافاصله پس از تزریق شروع به کار می‌کند و برای کنترل قند خون پس از غذا مناسب است. مثال‌هایی از این نوع انسولین عبارتند از: لیسپرو، آسپارت و گلولایزین.
- انسولین سریع (منتظم): این نوع انسولین حدود ۳۰ دقیقه پس از تزریق شروع به کار می‌کند و برای کنترل قند خون پس از غذا مناسب است. مثال‌هایی از این نوع انسولین عبارتند از: هومولین R، نوولین R و آکترپید.
- انسولین متوسط (NPH یا N): این نوع انسولین حدود ۲ تا ۴ ساعت پس از تزریق شروع به کار می‌کند و برای کنترل قند خون در طول روز مناسب است. مثال‌هایی از این نوع انسولین عبارتند از: هومولین N، نوولین N و همولین.
- انسولین طولانی : این نوع انسولین حدود ۱ تا ۲ ساعت پس از تزریق شروع به کار می‌کند و برای کنترل قند خون در طول روز و شب مناسب است. مثال‌هایی از این نوع انسولین عبارتند از: گلارژین، دتمیر و دگلودک.
- انسولین مخلوط: این نوع انسولین شامل ترکیبی از دو نوع دیگر است که برای کاهش تعداد تزریق‌ها مناسب است. مثال‌هایی از این نوع انسولین عبارتند از: هومولین ۷۰/۳۰، نوولین ۷۰/۳۰، همالوگ میکس ۵۰/۵۰، همالوگ میکس ۷۵/۲۵ و نورالگکس.
برای انتخاب نوع مناسب انسولین، باید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک با توجه به نوع دیابت شما، میزان قند خون شما، سبک زندگی شما و عوامل دیگر، می‌تواند بهترین گزینه را برای شما تعیین کند. همچنین باید به پزشک خود اطلاع دهید اگر هرگونه حساسیت دارویی، بارداری، شیردهی، بیماری کبدی یا کلیوی یا هر مشکل دیگری دارید. پزشک ممکن است نوع و دوز انسولین شما را در طول زمان تغییر دهد تا بهترین نتایج را برای شما حاصل کند.
