قصد داریم به طریقه استفاده از دستگاه تست قند خون به صورت صحیح بپردازیم تا از صحت و دقت نتایج حاصل از تست قندی که در خانه گرفته می شود، اطمینان کافی پیدا کنیم. دستگاه تست قند خون یا گلوکومتر، یکی از تجهیزات و لوازم پزشکی است که امروزه نقش پر رنگی در بحث مراقبت خانگی ایفا می کند و وظیفه آن اندازه گیری و به تبع آن کنترل سطح گلوکز خون در افراد است تا از عوارض و بیماری هایی نظیر دیابت و تاثیرات منفی آن بر سلامت افراد جلوگیری کند. در واقع افرادی که مبتلا به دیابت هستند و یا کسانی که رژیم غذایی سلامتن یا درمانی دارند، استفاده از این دستگاه برای ایشان بسیار مفید و ضروری است، تا با اطلاع و آگاهی مستمر از روند افزایش یا کاهش سطح گلوکوز خون بتوانند برنامه غذایی و دارویی مدونی را با شرایط بدنی خود پیاده سازی کرده و سلامت جسمی و روحی خود را تضمین کنند.
یکی از سوالاتی که همواره ذهن افراد را در خصوص این دستگاه به خود معطوف می کند این است که ایا دستگاه تست قند خون خانگی دقیق است و این که آیا به نتایج آن می توان اطمینان کرد؟
مسئله اساسی تری که باید به آن پرداخت، این است که این دستگاه تحولی در بحث مراقبت خانگی ایجاد کرده و کنترل مداوم سطح قند خون را ساده تر از همیشه کرده است. افرادی که مبتلا به دیابت هستند و کنترل رژیم غذایی برای آن ها بسیار حائز اهمیت است، افرادی که مبتلا به دیابت پیشرفته هستند و کنترل انسولین و داروهای دیگر برای پیگیری روند سلامتی شان ضروری و الزامی است، دیگر نیاز به مراجعه مستمر به آزمایشگاه و انجام مراحل وقت گیر تست قند خون از این طریق ندارند و تنها با استفاده از دستگاه تست قند خون و پیمودن چند گام ساده می توانند، سطح قند خون خود را اندازه گیری کرده و از بروز عوارض ناشی از کاهش یا افزایش گلوکوز خون ناگهانی در کوتاه مدت اجتناب و جلوگیری کنند، چرا که تغییر میزان قند خون در بدن می تواند عوارض غیر قابل بازگشتی را در بدن ایجاد نماید.
در واقع اهمیت و ضرورت استفاده از دستگاه تست قند خون در مراقبت خانگی و طریقه استفاده از دستگاه قند خون دیگر بر کسی پوشیده نیست ولی موضوعی که بیش از پیش اهمیت پیدا می کند طرز استفاده از دستگاه قند خون به صورت صحیح است نا نتایج حاصله هر چه بیشتر و دقیق تر به مقدار اصلی خود نزدیک تر باشد تا منجر به برداشت ناصحیح و تصمیمات اشتباه در کنترل رژیم غذایی و دارویی نگردد.
نحوه استفاده از دستگاه تست قند خون
برای یادگیری طرز استفاده از دستگاه قند خون ، ابتدا لازم است با ابزار و متعلقات این دستگاه آشنایی بیشتر پیدا کنید تا در نهایت نحوه استفاده از دستگاه تست قند خون برای شما منطقی تر و ساده تر شود. این دستگاه از قسمت های زیر تشکیل شده است:
دستگاه گلوکومتر: این دستگاه صفحه ای نمایش دهنده دارد که عدد قند خون را به شما نشان میدهد. همچنین شیاری برای قرار دادن نوار تست و دکمه ای برای روشن و خاموش کردن دستگاه دارد.
نوار تست قند خون: این نوارها برای یکبار مصرف هستند و هر کدام شامل یک حسگر الکتروشیمیایی اند که با تشخیص گلوکز در قطره خون، داده های مربوط را به دستگاه ارسال کرده و دستگاه میزان سطح قند خون را نمایش می دهد.
قلم لانست: این قلم حاوی سوزن یا همان لانست های کوچک و تیز است که با فشار دادن دکمه روی قلم، سوراخ کوچکی را در نوک انگشت شما ایجاد میکند تا قطره خون جاری شود.
پد الکلی: این پدها برای ضد عفونی کردن نوک انگشت قبل و بعد از تست استفاده میشوند.
پنبه یا گاز: این وسایل برای جذب خون و جلوگیری از عفونت در نقطه سوراخ شده استفاده میشوند.
حال که با وسایل لازم آشنا شدید، مراحل زیر را برای تست قند خون خود دنبال کنید:
مراحل تست قند خون
آماده سازی دستگاه:
ابتدا دستگاه را روشن کنید و مطمئن شوید که میزان شارژ باتری آن کافی است. سپس یک نوار تست را از جعبه خود بیرون آورید و در شیار مخصوص دستگاه قرار دهید. دستگاه ممکن است صدایی بدهد یا نمادی روی صفحه نمایش ظاهر شود که نشاندهنده آمادگی دستگاه برای انجام تست است. همچنین ممکن است دستگاه کدی را از شما بخواهد که باید با کد موجود روی جعبه نوار تست مطابقت داشته باشد. این کد برای تطبیق دستگاه با نوع نوار تست لازم است ولی در برخی از دستگاه های جدید، لازم نیست وارد شود.
آماده سازی قلم لنست:
سپس قلم لنست را آماده کنید. یک سوزن تمیز را از جعبه خود بیرون آورید و پوشش آن را بردارید. سپس سوزن را در قلم لنست قرار دهید و در پوش آن را جدا کنید. مراقب باشید که سوزن را لمس نکنید یا با جایی تماس نداشته باشد. عمق لنست را با چرخاندن درجه تنیم کننده روی قلم لنست، مطابق با ضخامت پوست خود تعیین کنید. معمولاً عددهای 1 تا 5 روی قلم وجود دارند که نشاندهنده عمق سوراخکردن هستند. عدد 1 برای پوستهای نازک و عدد 5 برای پوستهای ضخیم مناسب است.
برداشت خون:
حالا دست خود را با صابون و آب گرم بشوئید و خشک کنید. اگر از پد الکلی استفاده میکنید، صبر کنید تا الکل به طور کامل خشک شود. سپس قلم لنست را به نوک انگشت خود بزنید و دکمه فشار دهید تا سوراخ شود. فشار دادن به نوک انگشت میتواند به خروج بیشتر خون کمک کند. قطره خون جاری شده را به سمت نوار تست هدایت کنید تا حسگر آن خون را جذب کند. مطمئن شوید که مقدار کافی خون به نوار تست منتقل شده است. در همین حال، یک پد الکلی یا پنبه را به نقطه سوراخ شده فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.
خواندن نتایج:
منتظر بمانید تا دستگاه عدد قابل خواندن را به شما نمایش دهد و این عدد، سطح گلوکز خون شما به میلیگرم بر دسی لیتر یا میلی مول نمایش خواهد داد که تعیین کننده میزان قند خون شما در لحظه ای که تست انجام داده اید است.
چگونه از دستگاه تست قند خون به صورت صحیح استفاده کنیم؟
برای استفاده صحیح از دستگاه تست قند خون، و بالا بردن هر چه بیشتر دقت دستگاه تست قند خون، بهتر است این چند مرحله را گام به گام قبل از انجام تست انجام دهید. این مراحل عبارتند از:
- آماده سازی دستگاه و نوار تست
- خونگیری از نوک انگشت
- قرار دادن خون روی نوار تست
- خواندن نتیجه آزمایش
- پاک سازی و مراقبت از دستگاه
آماده سازی دستگاه و نوار تست
قبل از هر بار استفاده از دستگاه تست قند خون، باید مطمئن شوید که دستگاه و نوار تست سالم و مناسب هستند تا درصد خطای دستگاه تست قند خانگی هر چه بیشتر کاهش یابد. برای این کار:
- دستگاه را با یک پارچه خشک و تمیز پاک کنید و از شستشو یا ضدعفونی کردن آن با مایعات خودداری کنید.
- دستگاه را در محل خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهدارید.
- باتری دستگاه را به موقع عوض کنید و از باتریهای منقضی شده یا آسیبدیده استفاده نکنید.
- نوار تست را در جعبه اصلی خود نگهدارید و درب جعبه را همیشه ببندید.
- نوار تست را در معرض هوا، حرارت، رطوبت، گرد و غبار یا مواد شیمیایی قرار ندهید.
- تاریخ انقضای نوار تست را بررسی کنید و از نوار منقضی شده یا باز شده استفاده نکنید.
- کدهای روی جعبه و روی دستگاه را با هم مطابقت داده و در صورت لزوم دستگاه را کالیبراسیون کنید.
خونگیری از نوک انگشت
برای تست قند خون، باید یک قطره خون از نوک یکی از انگشتان خود به دست آورید. برای این کار، باید به نکات زیر توجه کنید:
- قبل و بعد از خونگیری، دستهای خود را با آب و صابون شستشو داده و خشک کنید.
- پد الکلی یا پودر ضدعفونی کننده را برای ضدعفونی کردن نوک انگشت استفاده کنید و صبر کنید تا کاملا خشک شود.
- قلم لنست یا سوزن خونگیری را آماده کنید و سطح تیزش را به نوک انگشت بزنید تا یک شکاف کوچک ایجاد شود.
- از فشار دادن بیش از حد نوک انگشت خودداری کنید و اجازه دهید خون به طور طبیعی جاری شود.
- پنبه یا پد الکلی را برای متوقف کردن خونریزی و ترمیم زخم استفاده کنید.
قرار دادن خون روی نوار تست
پس از خونگیری، باید قطره خون را روی نوار تست قرار دهید. برای این کار، باید به نکات زیر توجه کنید:
- نوار تست را از جعبه خود بیرون آورده و در شکاف مخصوص دستگاه قرار دهید.
- مطمئن شوید که دستگاه روشن است و نشاند هنده آماده بودن برای تست است.
- قطره خون را به سمت نقطه جذب کننده نوار تست هدایت کنید و اجازه دهید خود به خود جذب شود.
- از لمس یا تکان دادن نوار تست یا دستگاه خودداری کنید و صبر کنید تا دستگاه پردازش خون را انجام دهد.
خواندن نتیجه آزمایش
پس از قرار دادن خون روی نوار تست، دستگاه مقدار گلوکز در خون را محاسبه میکند و نتیجه را به صورت یک عدد روی صفحه نمایش میآورد. برای خواندن نتیجه آزمایش، باید به نکات زیر توجه کنید:
- عدد نشاندهنده مقدار گلوکز در خون به واحد میلیگرم بر دسیلیتر (mg/dl) یا میلیمول بر لیتر (mmol/l) است.
- مقایسه کنید عدد با بازه قند خون نرمال یا هدف برای خود که پزشک شما تعیین کرده است، مطابقت داشته باشد.
- اگر عدد بالاتر یا پایینتر از بازه هدف باشد، علت آن را بررسی کنید و اقدامات لازم را انجام دهید.
- عدد را در دفترچه یادداشت یا حافظه دستگاه ثبت کنید و با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید.
پاک سازی و نگهداری دستگاه و نوار تست
پس از خواندن نتیجه آزمایش، باید دستگاه و نوار تست را پاک سازی و نگهداری کنید. برای این کار، باید به نکات زیر توجه کنید:
- نوار تست را از دستگاه بیرون آورده و در سطل زباله دور بیندازید.
- سوزن لنست را از قلم لنست جدا کرده و در جعبه امن یا سطل زباله خاص دور بیندازید.
- دستگاه را با یک پارچه خشک و تمیز پاک کنید و از شستشو یا ضدعفونی کردن آن با مایعات خودداری کنید.
- دستگاه را در محل خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهدارید.
- جعبه نوار تست را همیشه ببندید و در محل مناسب قرار دهید.
به صورت خلاصه، طرز استفاده از دستگاه تست قند خون، به این صورت است که ابتدا شما به دستگاه گلوکومتر، نوار تست، قلم لنست، پد الکلی و پنبه یا گاز نیاز دارید و لازم است مراحل زیر را برای تست قند خون خود دنبال کنید:
- دستگاه را روشن کنید و یک نوار تست را در شیار مخصوص آن قرار دهید.
- قلم لنست را با یک سوزن تمیز آماده کنید و عمق لنست را با چرخاندن تنظیمکننده روی قلم، مطابق با ضخامت پوست خود تعیین کنید.
- دست خود را با صابون و آب گرم بشوئید و خشک کنید. اگر از پاد الکلی استفاده میکنید، صبر کنید تا الکل به طور کامل خشک شود.
- قلم لنست را به نوک انگشت خود بزنید و دکمه فشار دهید تا سوراخ شود. فشار دادن به نوک انگشت میتواند به خروج بیشتر خون کمک کند.
- قطره خون جاری شده را به سمت نوار تست هدایت کنید تا حسگر آن خون را جذب کند. در همین حال، یک پاد الکلی یا پنبه را به نقطه سوراخ شده فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.
- منتظر بمانید تا دستگاه عدد قابل خواندن را به شما نشان دهد. این عدد را در دفترچه یادداشت خود یا در دستگاه ثبت کنید تا بتوانید با پزشک خود مشورت کنید.
- نوار تست و سوزن قلم لنست را در زباله دور بیندازید. دستگاه را خاموش کنید و در جای خشک و تمیز نگه دارید.
طریقه استفاده از دستگاه قند خون به صورت صحیح به چه شکل است؟
طریقه استفاده از دستگاه تست قند خون به صورت خلاصه به شرح زیر است: دستگاه را روشن کنید و یک نوار تست را در شیار مخصوص آن قرار دهید. قلم لنست را با یک سوزن تمیز آماده کنید و عمق لنست را با چرخاندن تنظیمکننده روی قلم، مطابق با ضخامت پوست خود تعیین کنید. دست خود را با صابون و آب گرم بشوئید و خشک کنید. اگر از پاد الکلی استفاده میکنید، صبر کنید تا الکل به طور کامل خشک شود. قلم لنست را به نوک انگشت خود بزنید و دکمه فشار دهید تا سوراخ شود. فشار دادن به نوک انگشت میتواند به خروج بیشتر خون کمک کند. قطره خون جاری شده را به سمت نوار تست هدایت کنید تا حسگر آن خون را جذب کند. در همین حال، یک پاد الکلی یا پنبه را به نقطه سوراخ شده فشار دهید تا خونریزی متوقف شود. منتظر بمانید تا دستگاه عدد قابل خواندن را به شما نشان دهد. این عدد را در دفترچه یادداشت خود یا در دستگاه ثبت کنید تا بتوانید با پزشک خود مشورت کنید. نوار تست و سوزن قلم لنست را در زباله دور بیندازید. دستگاه را خاموش کنید و در جای خشک و تمیز نگه دارید.
چگونه از دستگاه قند خون استفاده کنیم؟
برای پاسخ به این سوال که چگونه از دستگاه قند خون استفاده کنیم می توان گفت که این چند مرحله را گام به گام قبل از انجام تست انجام دهید. آماده سازی دستگاه و نوار تست خونگیری از نوک انگشت قرار دادن خون روی نوار تست خواندن نتیجه آزمایش پاک سازی و مراقبت از دستگاه