دستگاه تست قند خون خانگی یک ابزار کاربردی برای افراد مبتلا به دیابت است. این دستگاه به شما امکان میدهد که سطح قند خون خود را در هر زمان و مکانی بسنجید و برنامهریزی مناسب برای تغذیه، ورزش و دارو داشته باشید. بهترین زمان استفاده از دستگاه تست قند خون خانگی بستگی به نوع دیابت، نوع دارو و هدف شما از تست دارد. به طور کلی، توصیه میشود که حداقل چهار بار در روز، یعنی قبل از هر وعده غذایی و قبل از خواب، سطح قند خون خود را بسنجید.
این کمک میکند که شما بتوانید مقدار مناسب انسولین یا قرص را مصرف کنید و هایپوگلیسمی یا هایپرگلیسمی نشوید. در بعضی موارد، ممکن است نیاز باشد که شما بعد از غذا، بعد از ورزش، در زمانهای استرس یا هنگام احساس علائم نامطلوب، نیز تست قند خون انجام دهید. بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید و برای خود یک برنامه تست منظم و شخصیسازی شده داشته باشید.
روش صحیح استفاده از دستگاه تست قند خون
برای استفاده از دستگاه تست قند خون خانگی، شما نیاز به چند وسیله دارید: یک دستگاه تست قند خون، یک سوزن خودکار، یک نوار تست و یک پد الکلی. مراحل زیر را برای انجام تست دنبال کنید:
- ابتدا دستهای خود را با آب و صابون بشویید و خشک کنید.
- سپس دستگاه تست قند خون را روشن کنید و مطمئن شوید که باتری آن کافی است و تاریخ انقضای نوار تست مناسب است.
- بعد از آن، سوزن خودکار را آماده کنید و با فشار دادن دکمه، سر آن را به انگشت شصت خود بزنید تا قطرهای از خون بیرون بیاید.
- سریعاً نوار تست را به دستگاه وصل کنید و قسمت جذبکننده آن را به قطره خون نزدیک کنید تا خون را جذب کند.
- منتظر بمانید تا دستگاه مقدار قند خون شما را نشان دهد. معمولاً این عمل در چند ثانیه انجام میشود.
- نتیجه تست را در یک دفترچه یادداشت یا یک برنامه الکترونیکی ثبت کنید و نوار تست و سوزن خودکار را در ظرف مناسب دور بیندازید.
موارد موثر در افزایش قند خون
مصرف غذا:
غذاهایی که حاوی قند، نشاسته، چربی یا پروتئین هستند میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند. برخی غذاها مانند میوهها، شیرینیها، نانها و برنج سریعتر از دیگران باعث افزایش قند خون میشوند. برای کنترل قند خون، لازم است که مقدار و نوع غذای مصرفی را تعادل بخشید و بین وعدههای غذایی فاصله مناسب را رعایت کنید.
فعالیت بدنی:
ورزش و حرکت بدن میتواند سطح قند خون را کاهش دهد، زیرا باعث مصرف گلوکز توسط عضلات میشود. همچنین فعالیت بدنی باعث بهبود حساسیت به انسولین و کاهش وزن میشود. برای حفظ قند خون در حالت طبیعی، توصیه میشود که هفتهای حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط یا ۷۵ دقیقه فعالیت بدنی با شدت زیاد انجام داد.
استرس:
استرس میتواند سطح قند خون را افزایش دهد، زیرا باعث تولید هورمونهای استرس مانند کورتیزول و آدرنالین میشود. این هورمونها باعث تحرک گلوکز از ذخایر بدن به خون میشوند تا به عضلات و مغز انرژی بدهند. در حالت استرس، بدن همچنین به انسولین کمتر پاسخ میدهد. برای کاهش استرس و تاثیر آن بر قند خون، روشهای مختلفی وجود دارد، از جمله تمرینات تنفس، چای گیاهی، گوش دادن به موسیقی، صحبت کردن با دوستان یا مشورت با روانشناس.
عفونت:
عفونتهای باکتریایی یا ویروسی نظیر سینوزیت، عفونت دستگاه ادراری، سرماخوردگی یا آنفولانزا میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند. این اتفاق به دلیل تولید هورمونهای استرس و التهابی در پاسخ به عفونت رخ میدهد. برای جلوگیری از عفونتها و کاهش تأثیر آنها بر قند خون، لازم است که به بهداشت شخصی توجه کنید، واکسنهای لازم را دریافت کنید، در صورت بروز علائم عفونت به پزشک مراجعه کنید و داروهای تجویز شده را مطابق دستورالعمل مصرف کنید.
داروها:
برخی از داروها میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند. این داروها شامل استروئیدهای ضد التهاب، داروهای ضد رژکت پس از پیوند اعضا، داروهای ضد روانپریشی، داروهای ضد آلرژی، داروهای ضد فشار خون بالا و برخی از داروهای ضد بارداری هستند. اگر شما از یک یا چند داروی مذکور استفاده میکنید، لازم است که با پزشک خود مشورت کنید و قبل و بعد از مصرف دارو قند خون خود را چک کنید. همچنین نباید بدون هماهنگی با پزشک دارو را قطع یا تغییر داد.
چاقی:
چاقی یکی از عوامل خطر برای ابتلا به دیابت نوع ۲ است. چربی اضافی در بدن ممکن است باعث کاهش حساسیت به انسولین شود و در نتیجه سطح قند خون را بالاتر نگه دارد. برای پیشگیری یا کنترل قند خون، لازم است که وزن خود را در حالت مناسب نگه دارید. برای این منظور، مصرف کالری مناسب، رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم را در برنامه خود قرار دهید.
محدوده قند خون
محدوده قند خون برای بیماران دیابتی و افراد سالم به عوامل مختلفی بستگی دارد. به طور کلی، میتوان این محدوده ها را به شرح زیر بیان کرد:
برای اکثر افراد سالم، قند خون نرمال در محدوده زیر است:
- بین ۷۲ تا ۱۰۸ mg/dL ناشتا
- کمتر از ۱۴۰ mg/dL دو ساعت بعد از غذا
برای کسانی که دیابت دارند، سطح قند خون ایده آل در محدوده زیر است:
- قبل از وعده غذایی ۷۰ تا ۱۲۶ mg/dL
- کمتر از ۱۸۰ mg/dL دو ساعت بعد از وعده غذایی
- کمتر از ۱۴۰ mg/dL قبل از خواب
همچنین، پزشکان از تست A1C برای مشخص کردن میانگین سطح قند خون طی ۳ ماه گذشته استفاده میکنند. این تست به صورت درصد بیان میشود و نشان میدهد که چقدر هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در خون) با قند متصل شده است. به طور کلی، هرچه درصد A1C پایینتر باشد، نشاندهنده کنترل بهتر قند خون است. مقادیر A1C برای افراد سالم و بیماران دیابتی به شرح زیر است:
- افراد سالم: کمتر از 5.7%
- بیماران دیابتی: هدف کلی 7% یا پایینتر است،
اما ممکن است بسته به شرایط فرد، پزشک هدف دقیقتری را تعیین کند.
زمان تست قند خون برای بیماران دیابت نوع اول
زمان تست قند خون برای بیماران دیابت نوع اول بستگی به شرایط و نیازهای هر فرد دارد. به طور کلی، پزشکان توصیه میکنند که بیماران دیابت نوع اول در موارد زیر قند خون خود را چک کنند.
قبل از هر وعده غذایی: این کار به شما کمک میکند تا مقدار مناسب انسولین را برای کنترل قند خون پس از خوردن غذا تعیین کنید.
قبل از خواب: این کار به شما کمک میکند تا مطمئن شوید قند خون شما در حالت مناسب است و خطر هیپوگلیسمی (قند خون پایین) در طول شب را کاهش دهید.
قبل و بعد از فعالیت بدنی: این کار به شما کمک میکند تا بفهمید چگونه فعالیت بدنی قند خون شما را تغییر میدهد و چه مقدار انسولین یا غذای اضافهای برای جبران آن نیاز دارید.
هر زمان که علائم هایپوگلیسمی یا هایپرگلیسمی (قند خون بالا) را حس میکنید: این کار به شما کمک میکند تا سطح واقعی قند خون خود را بشناسید و اقدامات لازم را برای رفع آن انجام دهید.
هر زمان که بیمار یا عفونت دارید: این کار به شما کمک میکند تا بفهمید چگونه عفونت قند خون شما را تغییر میدهد و چه مقدار اضافهتر از انسولین نیاز دارید.
بسته به نوع دستگاه تست قند خون، شما ممکن است نیاز داشته باشید قبل و بعد از هر تست، دستگاه را با استفاده از یک محلول استاندارد کالیبراسیون تطبیق دهید. همچنین لازم است که نتایج تستهای خود را در یک دفترچه یادداشت یا گزارشگر الکترونیک ثبت کرده و با پزشک خود در مورد آنها صحبت کنید. پزشک شما ممکن است با توجه به سطح قند خون، نحوه استفاده از انسولین، رژیم غذایی و فعالیت بدنی شما، تغییراتی در برنامه درمانی شما ایجاد کند.
زمان تست قند خون برای بیماران دیابت نوع دوم
زمان تست قند خون برای بیماران دیابت نوع دوم نیز مانند بیماران دیابت نوع اول بستگی به شرایط و نیازهای هر فرد دارد. به طور کلی، پزشکان توصیه میکنند که بیماران دیابت نوع دوم در موارد زیر قند خون خود را چک کنند.
قبل از هر وعده غذایی: این کار به شما کمک میکند تا مقدار مناسب انسولین یا داروهای کاهشدهنده قند خون را برای کنترل قند خون پس از خوردن غذا تعیین کنید.
قبل از خواب: این کار به شما کمک میکند تا مطمئن شوید قند خون شما در حالت مناسب است و خطر هیپوگلیسمی (قند خون پایین) در طول شب را کاهش دهید.
قبل و بعد از فعالیت بدنی: این کار به شما کمک میکند تا بفهمید چگونه فعالیت بدنی قند خون شما را تغییر میدهد و چه مقدار اضافهتر از انسولین یا داروهای کاهشدهنده قند خون یا غذای اضافهای برای جبران آن نیاز دارید.
هر زمان که علائم هایپوگلیسمی یا هایپرگلیسمی (قند خون بالا) را حس میکنید: این کار به شما کمک میکند تا سطح واقعی قند خون خود را بشناسید و اقدامات لازم را برای رفع آن انجام دهید.
هر زمان که بیمار یا عفونت دارید: این کار به شما کمک میکند تا بفهمید چگونه عفونت قند خون شما را تغییر میدهد و چه مقدار اضافهتر از انسولین یا داروهای کاهشدهنده قند خون نیاز دارید.
بسته به نوع دستگاه تست قند خون، شما ممکن است نیاز داشته باشید قبل و بعد از هر تست، دستگاه را با استفاده از یک محلول استاندارد کالیبراسیون تطبیق دهید. همچنین لازم است که نتایج تستهای خود را در یک دفترچه یادداشت یا گزارشگر الکترونیک ثبت کرده و با پزشک خود در مورد آنها صحبت کنید. پزشک شما ممکن است با توجه به سطح قند خون، نحوه استفاده از انسولین یا داروهای کاهشدهنده قند خون، رژیم غذایی و فعالیت بدنی شما، تغییراتی در برنامه درمانی شما ایجاد کند.