پارگی دیسک گردن یا همان فتق دیسک گردنی یکی از مشکلات شایعی است که در ستون فقرات گردنی رخ می دهد و می تواند موجب بروز درد و ناتوانی در افراد شود. ستون فقرات گردنی از هفت مهره تشکیل شده که در میان هر دو مهره، یک دیسک بین مهره ای قرار دارد. این دیسک ها نقش جذب کننده ضربه ها و کاهش فشار بر مهره ها را دارند. پارگی دیسک زمانی رخ می دهد که لایه خارجی دیسک (آنولوس فیبروزوس) دچار شکستگی یا پارگی شده و بخش داخلی ژلاتینی (نوکلئوس پولپوزوس) به خارج از دیسک نشت می کند. این اتفاق می تواند عصب های مجاور را تحریک کرده و منجر به علائمی شود که در ادامه توضیح داده می شود.
درد گردن
یکی از شایع ترین علائم فتق دیسک گردن، درد شدید در ناحیه گردن است. این درد ممکن است به صورت موضعی در گردن باقی بماند یا به شانه ها و بازو ها انتشار یابد. بسته به شدت فتق و میزان فشار روی اعصاب، این درد می تواند به صورت خفیف تا شدید متغیر باشد. درد ممکن است به صورت دائمی باشد یا با انجام برخی حرکات تشدید شود. به عنوان مثال، حرکت دادن یا چرخاندن گردن به یک طرف خاص ممکن است درد را بیشتر کند.
درد تیر کشنده (رادیکولوپاتی)
پارگی دیسک گردنی ممکن است باعث ایجاد فشار روی ریشه های عصبی شود. این وضعیت به عنوان رادیکولوپاتی شناخته می شود و در آن درد از ناحیه گردن به بازو و دست ها تیر میکشد. این درد تیر کشنده معمولاً در طول مسیر عصب های گردنی که به دست ها و انگشتان می روند، حس می شود. این نوع درد می تواند تیز، سوزشی یا حتی مانند یک شوک الکتریکی احساس شود و معمولاً با حرکت سر و گردن تشدید می شود.
بیحسی و گزگز
بی حسی و گزگز یکی دیگر از علائم شایع پارگی دیسک گردن است. هنگامی که دیسک فتق کرده بر عصب های گردنی فشار وارد می کند، انتقال سیگنال های عصبی ممکن است دچار اختلال شود. این اختلال می تواند منجر به احساس بی حسی، مورمور یا سوزن سوزن شدن در نواحی مختلف بدن، به خصوص در شانه ها، بازو ها و دست ها شود. برخی افراد گزارش می دهند که انگشتان شان به طور مداوم حس بی حسی یا گزگز دارد.
ضعف عضلانی
ضعف عضلانی نیز می تواند از علائم پارگی دیسک گردنی باشد. وقتی که عصب های گردنی تحت فشار قرار می گیرند، عضلاتی که توسط این عصب ها کنترل می شوند، ممکن است ضعیف شوند. این ضعف می تواند در شانه ها، بازو ها و دست ها ایجاد شود و فرد ممکن است در انجام حرکات روزمره مانند بلند کردن اجسام، گرفتن اشیا یا حتی نوشتن دچار مشکل شود. در موارد شدید، ضعف عضلانی ممکن است به حدی برسد که فرد قادر به بلند کردن یا نگه داشتن اشیاء نباشد.
کاهش دامنه حرکتی گردن
افراد مبتلا به پارگی دیسک گردنی معمولاً دچار کاهش دامنه حرکتی گردن می شوند. به دلیل درد و التهاب در ناحیه گردن، ممکن است حرکت دادن گردن به چپ، راست یا بالا و پایین دشوار یا همراه با درد باشد. این محدودیت در حرکت گردن می تواند زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد و حتی باعث مشکلات خواب و استراحت شود.
سردرد
سردرد های شدید نیز یکی از علائم فتق دیسک گردن است. این سردرد ها معمولاً به عنوان سردرد های گردنی شناخته می شوند و می توانند به دلیل تحریک عصب ها و عضلات گردن رخ دهند. سردرد های ناشی از فتق دیسک گردنی معمولاً در پشت سر شروع می شوند و به سمت پیشانی و چشم ها انتشار می یابند. این نوع سردرد ها ممکن است به طور مداوم یا به صورت دوره ای رخ دهند و با حرکت دادن گردن یا قرار گرفتن در وضعیت های خاص تشدید شوند.
اسپاسم عضلانی
اسپاسم عضلانی یا گرفتگی عضلات گردن و شانه ها از علائم شایع دیگر پارگی دیسک گردن است. وقتی دیسک آسیب دیده و عصب ها تحریک می شوند، بدن به طور طبیعی به این تحریک پاسخ داده و عضلات اطراف ناحیه آسیب دیده را منقبض می کند. این اسپاسم های عضلانی ممکن است به صورت ناگهانی و شدید رخ دهند و باعث درد بیشتر و محدودیت در حرکت گردن شوند.
علائم عصبی دیگر
در برخی موارد، پارگی دیسک گردن می تواند باعث ایجاد علائم عصبی جدی تری شود، به خصوص اگر نخاع نیز تحت فشار قرار گیرد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عدم تعادل: فرد ممکن است در حفظ تعادل دچار مشکل شود.
- ضعف شدید در دستها و پاها: فشار بر نخاع میتواند منجر به ضعف عضلانی در هر دو دست و پاها شود.
- مشکلات حرکتی: ممکن است حرکت دادن پاها یا انجام حرکات دقیق با دستها سخت شود.
این علائم دیسک گردن معمولاً نشان دهنده وضعیت وخیم تری به نام میلوپاتی گردنی است که نیاز به درمان فوری دارد.
تشدید علائم با حرکت یا فعالیت
علائم پارگی دیسک گردن معمولاً با فعالیت های فیزیکی و حرکات تشدید می شوند. به عنوان مثال، بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن یا چرخاندن سر و گردن به سمت های مختلف می تواند باعث افزایش درد و شدت علائم شود. همچنین نشستن یا ایستادن طولانی مدت در وضعیت های نامناسب (مانند خم شدن به جلو) نیز می تواند علائم را بد تر کند.
مشکلات خواب
درد و ناراحتی ناشی از پارگی دیسک گردن ممکن است خوابیدن را برای فرد دشوار کند. برخی افراد متوجه می شوند که دراز کشیدن به پشت یا به پهلو درد را تشدید می کند و به همین دلیل در یافتن یک وضعیت راحت برای خواب مشکل دارند. این موضوع می تواند منجر به بی خوابی یا اختلالات خواب دیگر شود و خستگی روزانه را تشدید کند.
تفاوت در علائم بر اساس محل پارگی
علائم پارگی دیسک گردن ممکن است بسته به محل دیسک آسیب دیده متفاوت باشد. هر یک از دیسک های بین مهره ای در گردن، عصب های متفاوتی را تحت تأثیر قرار می دهند. به طور کلی، دیسک هایی که در بخش های بالاتر گردن قرار دارند، ممکن است علائمی مانند درد در شانه ها و سردرد ایجاد کنند، در حالی که دیسک هایی که در بخش های پایینتر قرار دارند، ممکن است منجر به درد و ضعف در دست ها و انگشتان شوند.
تشخیص پارگی دیسک گردن
برای تشخیص دقیق پارگی دیسک گردن، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و سابقه علائم بیمار را بررسی می کند. سپس ممکن است از روش های تصویر برداری مانند MRI یا CT اسکن برای بررسی وضعیت دیسک ها و عصب ها استفاده شود. این تصاویر به پزشک کمک می کنند تا محل دقیق فتق دیسک و شدت آسیب را شناسایی کند.
درمان پارگی دیسک گردن
درمان پارگی دیسک گردن بستگی به شدت علائم و میزان آسیب دارد. در موارد خفیف، درمان های غیرجراحی مانند استراحت، دارو های ضد التهاب، فیزیوتراپی و استفاده از گردنبند طبی می توانند موثر باشند. در موارد شدید تر، ممکن است نیاز به تزریق استروئید یا حتی جراحی برای برداشتن فشار از روی عصب ها و رفع مشکل فتق دیسک باشد.
نتیجه گیری
علائم پارگی دیسک گردن می تواند متنوع باشد از درد گردن گرفته تا ضعف عضلانی و بی حسی در دست ها شود. تشخیص زود هنگام و درمان مناسب می تواند به کاهش درد و جلوگیری از عوارض جدی تر کمک کند.
