آرتروز زانو یک بیماری مزمن و التهابی در مفصل زانو است که به تدریج باعث خرابی و آسیب به بافتهای مفصل میشود. آرتروز معمولاً به علت اصطکاک و فرسایش طبیعی مفصل در طول زمان ایجاد میشود. آرتروز زانو ممکن است باعث درد، سفتی و محدودیت حرکت در مفصل زانو شود و در نهایت اگر درمان و مدیریت نشود امکان دارد به معلولیت و ناتوانی در حرکت منجر شود.
در آرتروز زانو، بافتهایی که غشاهای مفصل را پوشش میدهند (مانند غضروف) تخریب میشوند، این باعث ایجاد التهابات، درد و سایر علائم بیماری میشود. عواملی مانند سن، ژنتیک، چاقی، فعالیتهای جسمانی سنگین، آسیبهای قبلی به مفاصل و عوامل زیادی میتوانند خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش دهند.
تشخیص آرتروز زانو عموماً بر اساس علائم بالینی، بررسی سوابق پزشکی، آزمایشهای تصویری مانند افزایش فضای مفصلی در تصاویر رادیولوژیک (X-ray) و مطالعات MRI قابل تشخیص است.
مدیریت آرتروز زانو شامل مواردی مانند کنترل درد، افزایش قدرت عضلات پیرامونی مفصل، تغییر سبک زندگی (مانند کاهش دادن وزن) می باشد، و در موارد پیشرفتهتر ممکن است نیاز به جراحی اصلاح مفصلی باشد.
همچنین، درمانهای جایگزینی مانند فیزیوتراپی، استفاده از وسایل کمکی مانند زانوبند و در برخی موارد استفاده از دارو نیز میتواند به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.
مهمترین نکته این است که هرگز نباید از درمانهای مورد نیاز بازماند و باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
روش های درمانی آرتروز زانو
در صورتی که آرتروز زانو تشخیص داده شده است، درمان و مدیریت آن به صورت چندگانه میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درمان و کنترل درد: تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کنترل درد و التهاب، همچنین مصرف داروهای ضد درد موضعی مانند ژلها و کرمها میتواند به کاهش درد کمک کند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی به منظور تقویت عضلات پیرامونی مفصل زانو، بهبود محدودیت حرکت و کاهش درد بسیار موثر است.
- کنترل وزن: کاهش وزن در صورت چاقی میتواند بهبود آرتروز زانو را تسریع بخشد زیرا به کاهش فشار بر مفصل زانو کمک میکند.
- استفاده از وسایل کمکی: مانند زانوبندها یا عصاهای کمکی میتوانند در کاهش فشار بر مفصل زانو و کاهش درد در هنگام حرکت مفید باشند.
- درمان جراحی: در مواردی که درمانهای مذکور نتوانستهاند بهبودی مد نظر را فراهم کنند و مشکلاتی مانند خراشیدگی شدید مفصل یا ناتوانی جدی عملکردی وجود دارد، ممکن است به جراحی اصلاحی مفصل زانو نیاز باشد. در این روشها، معمولاً بخشهای تخریبشده مفصل جایگزین میشوند یا فرآیندهای جراحی دیگری انجام میشود.
- تغییر سبک زندگی: انجام برخی تغییرات در سبک زندگی میتواند به کاهش عوارض آرتروز زانو کمک کند. این تغییرات شامل استفاده از روشهایی که فشار و استرس کمتری بر زانوها وارد می کنند، مثلاً انجام حرکات و ورزشهایی با کمترین ضربه به مفصل، استفاده از کفشهای مناسب با پشتیبانی و پنجههای خوب، و جلوگیری از فعالیتهایی که ممکن است به مفصل زانو آسیب وارد کنند؛ میشود.
- درمان های ترکیبی: در برخی موارد، ترکیب درمانهای مختلف میتواند بهترین نتیجه را برای مدیریت آرتروز زانو داشته باشد. به عنوان مثال، استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به همراه فیزیوتراپی و کنترل وزن ممکن است علائم را بهبود بخشد.
- حمایت روانی: زندگی با یک بیماری مزمن مانند آرتروز زانو ممکن است بر روی روان افراد تأثیر بگذارد که به عنوان یک بخش مهم از درمان، پشتیبانی روانی و اجتماعی نیز مورد توجه قرار میگیرد. مشاوره با روانشناس و حمایت گروههای تاثیرگذار میتواند به شما کمک کند تا با موقعیتهای دشوار مرتبط با بیماری مقابله کنید و راههای موثری برای مدیریت استرس و اضطراب پیدا کنید.
توجه به این نکات در کنار معاینه و تجویز پزشک متخصص میتواند بهبود علائم آرتروز زانو را تسریع بخشد و کیفیت زندگی شما را بهبود ببخشد. همچنین مهم است که درمان را به صورت مداوم پیگیری کنید.
کنترل درد آرتروز زانو
- استفاده از گرما و سرما: استفاده از کیسههای آب گرم یا پتوهای گرم میتواند به کاهش درد و سفتی مفصل زانو کمک کند. همچنین، استفاده از کیسه یخ هم میتواند التهاب و درد را کاهش دهد. معمولاً استفاده از گرما برای کاهش سفتی و استفاده از سرما برای کاهش درد و التهاب توصیه میشود.
- تغییر فعالیتهای روزمره: تغییر فعالیتهای روزمره خود به نحوی که فشار و استرس بر روی مفصل زانو کمتر شود میتواند به کنترل درد کمک کند. به عنوان مثال، استفاده از وسایل کمکی برای کمک به جابجایی، توقف در فعالیتهایی که درد را بیشتر میکنند و انجام فعالیتهای با کمترین ضربه میتواند مفید باشد.
- تمرینات استراحت و استرچینگ: انجام تمرینات استراحتی و استرچینگ که توسط فیزیوتراپیست یا متخصص توانبخشی معرفی شدهاند، میتواند به کاهش درد و افزایش انعطافپذیری مفصل زانو کمک کند.
- تکنیکهای تنفسی و روانشناسی: تکنیکهای آرامبخشی تنفسی و روشهای مثبتنگری میتوانند به کاهش درد و مدیریت استرس و اضطراب مرتبط با آرتروز زانو کمک کنند.
- تغییر رژیم غذایی: انجام برخی تغییرات در رژیم غذایی مانند مصرف مواد غذایی ضد التهابی مانند ماهی، میوهها و سبزیجات، کاهش مصرف مواد غذایی پرچرب و پرقند و مصرف مواد مغذی میتواند به کاهش التهاب و در نتیجه کاهش درد زانو کمک کند.
- درمان دارویی: در صورت لزوم، پزشک داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، داروهای ضد درد قویتر، یا داروهای دیگر مثل کورتیکواستروئیدها را تجویز می کند تا درد و التهاب زانو کنترل شود.
اگر درد زانوی شما برای مدت طولانی همراه شماست با انجام تغییرات سبک زندگی مدیریت نمیشود، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسبتری را برای شما تعیین کند.
نکات مهم برای پیشگیری از آرتروز زانو
- حفظ تعادل وزن: چاقی یکی از عوامل اصلی بروز آرتروز زانو است. به ایجاد وزن متعادل و در صورت لزوم به کاهش وزن توجه کنید تا فشار و استرس بر مفصلهای زانو کاهش یابد.
- ورزش منظم و صحیح: انجام ورزشهای مناسب و صحیح که باعث تقویت عضلات پیرامونی مفصل زانو میشود و همچنین با فشار کمتری بر روی مفصل انجام میشود، میتواند از بروز آرتروز زانو جلوگیری کند. ورزشهایی مانند شنا، پیادهروی و تمرینات استرچینگ میتوانند به عنوان گزینههای مناسب برای حفظ سلامتی مفصل زانو مورد استفاده قرار گیرند.
- استفاده از وسایل کمکی: در حین انجام فعالیتهایی که فشار زیادی بر مفصل زانو وارد میکند، مانند بلند کردن وزنههای سنگین، استفاده از وسایل کمکی همچون زانوبند میتواند به حفظ سلامتی مفصل زانو کمک کند.
- مراقبت از آسیب دیدگی : در صورتی که به آسیبی در مفصل زانو دچار شوید، به موقع و به درستی آن را درمان کنید تا از ایجاد مشکلات بیشتر جلوگیری شود.
- حفظ قدرت عضلات: تقویت و حفظ قدرت عضلات پیرامونی مفصل زانو میتواند باعث حفظ استحکام و پایداری مفصل شود و از بروز آرتروز زانو جلوگیری کند.
- مراقبت از رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی سالم و غنی از مواد مغذی میتواند به حفظ سلامتی مفصلها کمک کند. مصرف ماهیهایی مثل سالمون و ماکرل، مصرف میوهها و سبزیجات و کاهش مصرف مواد غذایی پرچرب و پرقند میتواند به پیشگیری از بروز آرتروز زانو کمک کند.
با رعایت این نکات و اجرای یک سبک زندگی سالم و فعال، میتوانید احتمال بروز آرتروز زانو را کاهش دهید و به حفظ سلامتی مفصلهای زانوی خود کمک کنید.
اگر برای کنترل درد و بهبود آرتروز زانو به دنبال خرید تجهیزاتی همچون زانو بند، کیسه آب گرم، کیسه یخ هستید می توانید برای بررسی و سفارش آنلاین آن به فروشگاه تجهیزات پزشکی بارلیدا مراجعه نمایید.