آیا می دانید مینیسک زانو چیست و چطور عمل می کند؟ مینیسک زانو یا سیاخ زانو دو ساختار شبیه به دیسک کوچک درون مفصل زانو است که در بین استخوان فمورال (استخوان ران) و استخوان تیبیال (استخوان ساق پا) قرار دارد. این ساختارها به نامهای “مینیسک” یا “سیاخ” شناخته میشوند و وظیفه اصلی آنها افزایش پایداری مفصل زانو و توزیع بارهای فشاری بین سطوح استخوانی مفصل میباشد.
برخلاف دیسکها که در برخی مفاصل دیگر نیز یافت میشوند، مینیسک زانو دو ساختار دونیتر و محدود به مفصل زانو است. هر زانو دارای دو مینیسک (مینیسک خارجی و داخلی) است. این ساختارها از بافت غضروفی تشکیل شدهاند و توانایی جذب و انتقال فشارها را دارند.
وظیفه مینیسک زانو
- توزیع فشار: مینیسکها با توزیع یکنواخت فشار بین استخوانها، از فرسایش ناشی از فعالیتهای روزانه و حرکات زانو جلوگیری میکنند.
- افزایش پایداری: این ساختارها به افزایش پایداری مفصل زانو کمک میکنند و از حرکات ناپایدار و جابجایی نامطلوب در مفصل جلوگیری میکنند.
- محافظت از غضروف مفصل: مینیسکها با حفاظت و مراقبت از غضروف مفصل زانو، به جلوگیری از فرسایش و آسیب به غضروف کمک میکنند.
آسیب به مینیسک ممکن است نتیجه حوادث ورزشی، چرخش سریع زانو، یا فشار بیش از حد روی زانو باشد. آسیب مینیسک میتواند باعث درد، ورم، محدودیت حرکت و سایر مشکلات زانو شود. در برخی از موارد، برای درمان آسیب مینیسک ممکن است به جراحی و یا فیزیوتراپی نیاز باشد.
انواع مینیسک زانو
مینیسکهای زانو دو نوع هستند: مینیسک خارجی (Lateral Meniscus) و مینیسک داخلی (Medial Meniscus). این دو نوع مینیسک در زانو در دو طرف مفصل قرار دارند و وظیفه مشابهی دارند اما در بعضی جنبهها متفاوت هستند.
- مینیسک خارجی (Lateral Meniscus):
– شکل: این مینیسک به شکل حرف “C” معکوس شده است و بزرگتر و ضخیمتر از مینیسک داخلی است.
– محل قرارگیری: درون مفصل زانو قرار گرفته و بین استخوان فمورال (استخوان ران) و استخوان تیبیال (استخوان ساق پا) قرار دارد.
– نقش: در حین حرکات چرخشی زانو، مینیسک خارجی نقش مهمی در پایداری و توزیع فشار در مفصل دارد. - مینیسک داخلی (Medial Meniscus):
– شکل: این مینیسک به شکل حرف “C” است و نازک تر و کوچکتر از مینیسک خارجی است.
– محل قرارگیری: بین استخوان فمورال و استخوان تیبیال قرار دارد، اما در داخل مفصل زانو.
– نقش: نقش مهمی در تقویت پایداری مفصل زانو دارد و همچنین در توزیع فشار و کمک به جلوگیری از فرسایش استخوانها.
آسیب به هر کدام از این مینیسکها میتواند به علائمی مانند درد، ورم، و مشکلات حرکتی زانو منجر شود. پزشک متخصص بر اساس علائم و مطالعات تصویری میتواند تشخیص دقیقی را برای هر نوع مینیسک زانو قرار دهد و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
آسیبها و بیماریهای مینیسک زانو:
- آسیب ناشی از حوادث ورزشی: حوادث ورزشی مانند چرخش ناگهانی یا وارد آمدن ضربه شدید به زانو میتواند باعث اسیب مینیسک شود.
- آسیبهای تدریجی: برخی از آسیبها به مرور زمان ناشی از استفاده روزمره و فشارهای متناوب بر مفصل زانو ایجاد میشوند.
آسیبها و بیماریهای مینیسک زانو ممکن است ناشی از حوادث ورزشی، فشارهای طولانی مدت، یا فرآیندهای تغییرات زیستی باشند. در زیر، برخی از شایعترین بیماریها و آسیبهای مینیسک زانو آورده شده است:
- آسیب حاد مینیسک (Acute Meniscal Tears):
– توصیف: آسیب حاد مینیسک زانو ممکن است در نتیجه حرکات چرخشی ناگهانی با زانو خم شده، یا به دنبال ضربه مستقیم به زانو رخ دهد.
– علائم: درد، ورم، محدودیت حرکت، و احساس تراکم در مفصل زانو.
– درمان: درمان آسیب حاد مینیسک ممکن است شامل استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، فیزیوتراپی، و در موارد شدید تر، جراحی باشد. - آسیب تدریجی مینیسک (Degenerative Meniscal Tears):
– توصیف: آسیب تدریجی مینیسک زانو ممکن است ناشی از فرآیندهای تغییرات زیستی و پیری باشد.
– علائم: درد آرام و مداوم در زانو، که ممکن است با فشارهای روزمره تشدید شود.
– درمان: درمان غیرجراحی، از جمله فیزیوتراپی، مدیریت درد، و تغییر سبک زندگی برای بهبود علائم موثر هستند. - آسیب مینیسک در زمان جراحی افتراقی (Meniscal Tears during ACL Tears):
– توصیف: آسیب به مینیسک زانو ممکن است در زمان جراحی افتراقی رباط صلیبی آنتریور (ACL) رخ دهد.
– علائم: درد، ورم، و ممکن است با علائم آسیب ACL ترکیب شود.
– درمان: معمولاً اصلاح مینیسک در همان عمل جراحی ACL انجام میشود. - آسیب پوسترومدیال مینیسک (Posterior Medial Meniscus Tears):
– توصیف: آسیب به مینیسک پوسترومدیال ممکن است ناشی از حرکات چرخشی و فشارهای طولانی به زانو باشد.
– علائم: درد در قسمت داخلی و پشتی زانو، که ممکن است با حرکات خاص تشدید شود.
– درمان: معمولاً نیاز به درمان جراحی دارد تا مینیسک تعمیر شود.
تشخیص و درمان آسیبها و بیماریهای مینیسک زانو نیاز به معاینه پزشک متخصص و انجام تستهای تصویری مثل MRI دارد.
علائم آسیب به مینیسک:
آسیب مینیسک زانو میتواند باعث ظاهر شدن علائم مختلفی شود. در زیر، برخی از علائم شایع آسیب به مینیسک زانو آورده شده است:
- درد:
– درد ممکن است در منطقه زانو، به خصوص در کنار استخوان، حین حرکتهای زانو و فشار بر زانو حاصل از وزن فرد باشد.
– در برخی موارد، درد ممکن است به سمت داخل یا بیرون زانو گسترش یابد. - ورم:
– ورم در منطقه زانو که ممکن است ناشی از التهاب و پاسخ بدن به آسیب باشد.
– حتی ممکن است برخی از بیماران احساس نفخ در مفصل زانو خود کنند. - محدودیت حرکت:
– ممکن است شخص دچار محدودیت در حرکت زانو شود، به ویژه در خم شدن یا کشیدن پا.
– این محدودیت ممکن است به دلیل درد، ورم یا قفل شدگی در مفصل زانو باشد. - لرزش یا حس غیرطبیعی:
– برخی از افراد ممکن است حس لرزش در زانو داشته باشند.
– حتی ممکن است احساس قفل شدگی در مفصل زانو وجود داشته باشد که نشان از برخی مشکلات در مینیسک میباشد. - صداهای غیرطبیعی:
– ممکن است شخص احساس کرش یا صداهای خردلی (crepitus) در هنگام حرکت زانو داشته باشد.
– این صداها ممکن است ناشی از آسیب به سطوح غضروفی مینیسک یا تغییرات در زانو باشد. - تاخیر بروز علائم:
– در برخی موارد، ممکن است بروز علائم آسیب به تاخیر افتاده و چندین ساعت یا حتی چند روز پس از فعالیت یا حادثه آسیبزا ظاهر شوند.
تشخیص و درمان به موقع آسیب مینیسک زانو اهمیت دارد تا از تشدید علائم جلوگیری شود و مشکل تشخیص داده و مدیریت شود. اگر احساس می کنید که ممکن است زانوی شما آسیب دیده باشد، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
تشخیص و درمان آسیب مینیسک
تشخیص و درمان آسیب مینیسک زانو نیازمند معاینه و ارزیابی توسط پزشک متخصص است. در ادامه، رویهها و راهکارهای معمول برای تشخیص و درمان آسیب مینیسک زانو ذکر شدهاند:
- تشخیص آسیب مینیسک:
- معاینه پزشکی (Anamnesis):
– پزشک با شما در مورد علائم، تاریخچه آسیب زانو، و فعالیتهای روزانه و فعالیت های ورزشی صحبت خواهد کرد. - بررسی فیزیکی:
– بررسی فیزیکی مفصل زانو توسط پزشک، از جمله انجام حرکات مختلف و بررسی حساسیت و ورم در مناطق مختلف. - آزمونهای تصویری:
-MRI (تصویربرداری هستهای مغناطیسی): برای تصویربرداری دقیق مینیسکها و ساختارهای مفصل زانو.
– رادیوگرافی (X-ray): ممکن است برای بررسی ساختار استخوانهای زانو استفاده شود.
- درمان آسیب مینیسک:
- درمان غیرجراحی:
– استراحت و محدودکردن فعالیت: جلوگیری از فعالیتهای زیاد و اقدام به استراحت زانو برای کاهش التهاب.
– استفاده از یخ و زانوبند: استفاده از کیسه یخ برای کاهش ورم و درد و زانوبند برای کاهش آسیب بیشتر.
– داروها: مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) به توصیه پزشک. - فیزیوتراپی:
– تمرینات تقویتی و افزایش انعطاف به همراه فیزیوتراپی برای بهبود قوام عضلات اطراف زانو و افزایش پایداری. - تزریقها:
– تزریق کورتیکواستروئیدها: در صورت عدم پاسخ به درمانهای غیرجراحی، ممکن است تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل زانو برای کاهش التهاب تجویز شود. - درمان جراحی:
– تعمیر مینیسک: در مواردی که آسیب مینیسک قابل تعمیر است، ممکن است جراحی باز یا جراحی لاپاروسکوپی انجام شود.
– تعویض مینیسک: در موارد خاص، زمانی که مینیسک قابل تعمیر نیست، تعویض مینیسک با یک مینیسک مصنوعی انجام می شود.
هر درمانی باید توسط پزشک تجویز شود. افراد باید نسبت به تغییرات درمانی تحت نظر پزشک خود مطمئن شوند و دستورات او را رعایت کنند.
اگر درگیر مسائل مرتبط با زانو هستید و یا برای تسکین درد زانو و پیشگری از بیماری های زانو به دنبال تجهیزات ساپورت ارتوپدی هستید می توانید در فروشگاه تجهیزات و کالای پزشکی بارلیدا انواع زانو بند از جمله زانو بند آتل دار، زانو بند چهار فنره، زانو بند مفصل دار، زانو بند ساده، زانو بند کشی، زانو بند نئوپرن، زانو بند حوله ای، نوار مخصوص کشکک زانو و زانو بند کشکک باز را ببینید، بررسی کنید و برای خرید آنلاین اقدام نمایید.