وقتی از دستگاه فشارسنج صحبت می کنیم، فشارسنج عقربه ای که یکی از نمونه های کاربردی و در دسترس است، برای همه یادآوری میشود. دستگاهی که با گیج عقربه ای خود و پمپ و پیچش ما را به یاد طراحان عصر انقلاب صنعتی و ماشین آلات آن زمان می اندازد.
با این حال هنوز هم یکی از قابل اعتمادترین دستگاه های فسارسنج است و بسیاری از افراد، پزشکان و پرستاران در خانه و یا مراکز درمانی از این دستگاه برای اندازه گیری فشارخون بیمار استفاده می کنند.
این دستگاه یه صرفه و جمع و جور از یک کاف، پووار و مانومتر و یک استتوسکوپ برای تشخیص ضربان تشکیل شده است. کاف یا همان بازوبند از یک روکش پارچه ای و درون آن یک بالشتک هوای سیلیکونی تشکیل شده و به کمک پووار (یا همان پمپ هوای دستی) که با شلنگ به کاف متصل می شود، باد می شود. مانومتر یا همان گیج عقربه ای هم با شلنگ به کاف متصل است و زمان اندازه گیری فشار، به ما در تشخیص فشار بالا و پایین بیمار (سیستولیک و دیاستولیک) کمک می کند. استتوسکوپ یا همان گوشی پزشکی در کنار دستگاه فشارخون عقربه ای برای تشخیص شروع ضربان و اتمام آن استفاده می شود. اگر چه برخی از پرستاران و افراد پس از کسب مهارت بالا در کار کردن با فشار سنج عقربه ای دیگر نیازی به استفاده از استتوسکوپ برای تشخیص فشار بالا یا پایین ندارند و از روی نبض بیمار و حالت عقربه و نوسان آن برای تشخیص استفاده می کنند.
فشار خون بر حسب میلی متر جیوه سنجیده می شود و مانومتر دستگاه نیز بر این مبنا درجه بندی شده است. فشار خون میزان فشاری است که خون در برخورد با جداره رگ ها و شریان ها ایجاد می کند و از فشار بالا یا سیستولیک در هنگام انقباض قلب و فشار پایین یا همان دیاستولیک که نشان دهنده فشار خون در هنگام آرامش قلب است، تشکیل شده است. دستگاه فشارسنج عقربه ای به این صورت کار می کند که با بستن رگ یا شریان توسط کاف، شرایطی را فراهم می کند تا زمان لحظه باز شدن رگ، فشار بالا و زمانی که رگ به حالت عادی خود باز می گردد، فشار پایین قابل تشخیص باشد و این اعداد برحسب میلی متر جیوه بر روی مانومتر فشار سنج عقربه ای قابل تشخیص خواهند بود.
برای اینکه بهترین نتیجه را از دستگاه فشار سنج خون عقربه ای در هنگام گرفتن فشار بگیرید، باید به موارد زیر در هنگام گرفتن و اندازه گیری فشار دقت کنید.
برخلاف دستگاه فشار دیجیتال، معمولا برای گرفتن فشار از بیمار با دستگاه فشارسنج عقربه ای به یک شخص دیگر نیاز است. البته خود بیمار یا شخص فشار گیرنده نیز به تنهایی می تواند از دستگاه فشار سنج عقربه ای استفاده کند، اگر چه شرایط بیمار و وضعیت سلامت او می تواند احتمال خطای اندازه گیری را افزایش دهد.
برای این کار بازوبند فشارسنج عقربه ای را به بازوی بیمار ببندید. نه آنقدر محکم که جلوی جریان خون بسته شود و نه آنقدر شل که روی دست حرکت کند. بازوبند باید یک بند انگشت بالاتر از چین آرنج (محل اتصال بازو و ساعد) باشد. دیافراگم گوشی استتوسکوپ را روی رگ چین آرنج و زیر بازوبند قرار دهید. پیچ پووار فشار سنج عقربه ای را محکم کنید و شروع به پمپ هوا درون کاف دستگاه کنید.
عقربه مانومتر در جهت عقربه ساعت شروع به بالا رفتن می کند. معمولا 2-3 درجه بالاتر از نرم فشار سیستولیک بیمار به پمپ کردن ادامه دهید تا نبض بیمار قطع شود. سپس به ارامی پیچ پووار را باز کنید تا عقربه به سمت صفر و در خلاف جهت عقربه ساعت شروع به حرکت کند.
اولین صدای نبض یا ضربان که شنیده شود عدد روی مانومتر را به خاطر بسپارید و یا یادداشت کنید. این عدد فشار سیستولیک یا همان فشار بالای بیمار است. زمانی که تمامی صداها و ضربان به اتمام رسید، این عدد مانومتر نیز فشار دیاستولیک یا همان فشار پایین بیمار است.
اگر به هر دلیل خطا کردید یا در صحت اندازه گیری مردد شدید، 5 الی 10 دقیقه صبر کنید و مجدد از فشارسنج عقربه ای استفاده کنید، چون فشار وراد شده روی رگ باعث تغییر موقت فشار سیستولیک و دیاستولیک بیمار می شود و نیاز به زمان، برای برگشت به حالت عادی خود دارد.
برای اینکه فشارسنج عقربه ای دقیق تر کار کند و اندازه گیری شما به واقعیت نزدیک تر باشد، بهتر است موارد و شرایط زیر را در هنگام اندازه گیری رعایت کنید:
1) بیمار حداقل نیم ساعت قبل از استفاده از دستگاه فشار خون عقربه ای، سیگار، قهوه، چایی یا هرگونه خوراکی مصرف نکرده باشد.
2) بیمار 5-10 دقیقه قبل از اندازه گیری فشار در حالت ریلکس قرار گرفته باشد و هرگونه فشار عصبی و استرس از او دور باشد.
3) هرگر کاف را از روی لباس بر روی بازوی بیمار نبندید.
4) قبل از بستن بازوبند دستگاه فشارسنج عقربه ای پوست بیمار خشک باشد و روغن یا کرم و چربی روی پوست نباشد.
5) حتما بازوبند دستگاه را به درستی روی دست ببندید. کاف نه خیلی محکم و نه خیلی آزاد روی بازو بسته شده باشد و قبل از شروع به اندازه گیری دیافراگم را روی محل مناسب قرار دهید تا نبض بیمار برای شما قابل شنیدن باشد.
6) زمانیکه کاف خالی از هواست یا مانومتر از دستگاه جدا است، عقربه آن باید دقیقا روی عدد صفر قرار گرفته شده باشد. در غیر اینصورت دستگاه نیاز به کالیبراسیون دارد.
7) قبل از استفاده از دستگاه فشارسنج عقربه ای از سوراخ نبودن کاف یا شلنگ ها اطمینان حاصل کنید. در صورتی که کاف را از هوا پر کردید، مطمئن شوید که قبل از باز کردن پیچ پووار عقربه خود به خود رو به پایین حرکت نمی کند و هوا خارج نمی شود.
عواملی که در تعیین قیمت فشار سنج عقربه ای می توانند دخیل باشند:
1) کیفیت و جنس کاور بازوبند و پارچه ای که استفاده شده است.
2) کیفیت و جنس لاتکس به کار برده شده در کاف و پووار که می تواند در دوام و مدت زمان کارکرد آنها تاثیرگذار باشد.
3) کاف فشارسنج عقربه ای یک خروجی یا دو خروجی است. در زمان تعویض یا جایگزینی کاف موجود بودن این قست می تواند حائز اهمیت باشد. کاف انواع فشارسنج های عقربه ای فعلی عموما 2 خروجی دارند.
4) جنس مانومتر دستگاه و کیفیت ساخت آن که می تواند در دقت اندازه گیری و کمتر شدن خطای اندازه گیری تاثیر گذار باشد.
5) یرخی از برندها استتوسکوپ را نیز همراه فشار سنج عقربه ای به شما ارایه می کنند. اگر به صورت جداگانه نیاز در کنا دستگاه آن را خریداری کنید، دقت کنید که گوشی کیفیت مناسب برای اندازه گیری را داشته باشد.
برای خرید فشار سنج عقربه ای این سوال در ذهن شما شکل می گیرد که کدام برند یا جنس قطعات می تواند بهتر باشد.
کشورهای سازنده و برندهای مختلفی از دستگاه های فشارسنج عقربه ای در حال حاضر در بازار ایران وجود دارد. برای اطمینان از خریدتان فقط به قیمت فشارسنج های عقربه ای کفایت نکنید و از داشتن گارانتی محصول اطمینان حاصل کنید. قبل از خرید از فروشنده بخواهید که فشارسنج های عقربه ای مختلف و قطعات ان را به شما نشان دهد و کیفیت آن ها را مقایسه کنید.
اگر آنلاین خرید کنید، می توانید انواع فشارسنج عقربه ای خوب و با کیفیت را با هم مقایسه کنید و از کیفیت آن ها از طریق بررسی کامنت ها و نظرات کاربران دیگر اطمینان حاصل کنید.
مزایای فشارسنج های عقربه ای عبارتند از:
معایب فشارسنج های عقربه ای عبارتند از:
دسترسی سریع
راه های ارتباطی